خلاصه ی نظریات نیچه
- نیچه میگوید: انسان، تنها بخش ثابت از تاریخ میباشد، تمام آداب و رسوم، عقاید و ارزش ها در ناخودآگاه هزار ساله ی بشری نهفته است.
- فیلسوف قرن 19 در ابتدا شاگرد شوپنهاور بود و در باب تعالیم او، کتاب تعلیف کرد اما در نهایت به تضاد با نگاه صفر و صدی شوپنهاور از زندگی برآمد.
- تاریخ نگاری از نظر فردریش نیچه، تبارشناسی نام دارد و سوال مهم این است: چگونه اشیا به آنچه هستند تبدیل شدند.
- از نظر وی چیزی جدید در جهان پدید نمی آید، امور طبق نیاز و هدف (اصول زبان شناسی) تغییر ابزاری میکنند.
- جمله ی معروف: خدا مرده است، در اصل برای اعتراض به روش متدینین برای زیرپا گذاشتن ارزش ها بود.
- انسان با دو نیرو ی منطق (آپولو) و مستی و حیرانی (دیونیزوس) زندگی میکند.
چرا نظریات نیچه، فلسفه ی بدون تاریخ است
فدریش نیچه، به انگلیسی Friedrich Wilhelm Nietzsche، زاده ی آلمان بوده که نظریات تاریخ شناسی، تبار شناسی و فلسفی او تا به امروز در میان بحث های روانشناختی خالی نبوده.
وی نظریاتش جهانی و سالها بعد از مرگش نقد های مثبت و منفی فراوان، پیروان و مخالفانی داشته که خود صاحب نظر بودند از جمله بورکهارت.
نیچه جزو معدود زبان شناسان و مورخان است که معتقد بود حقیقت چیزی جز مسائل جهان شمول، همیشگی و بدون تغییر نیست.
در این بین تنها موجودی که در جهان یافت و اظهار کرد که جزو این توضیح قرار میگیرد انسان بود.
نیچه در نظریات تاریخ شناسی خود میگوید تنها بخشی از تاریخ اهمیت دارد که ویژگی های شخصیتی انسان را ساخته. باقی آن یا گم خواهد شد یا به دست تغییرات سپرده میشود.
پس اهمیت تاریخ نگاری فلسفی نیچه به اصل انسانی که تعریف خاصی دارد خلاصه میشود. تاریخ یعنی بررسی کنش های انسان که ثابت است و تنها در شکل نه ماهیت، تغییر می‌یابد.
یکی از همکاران و همفکران نیچه، بورکهارت، نوشته: انسان در تمام تاریخ بدون تغییر، تلاشگر و در جبرِ زجر کشیدن بوده و خواهد بود.
عناوین و خط فکری تاریخ نویسی نیچه بسیار تحت تاثیر فضای جنگ های جهانی که وی در آن دوره میزیسته، قرار دارد.
از همین جهت نظریاتش در محیط وهم آلود، پر تنش، پر از مرگ و بیماری شکل گرفته.
نیچه، شاگرد شوپنهاور یا مخالف او
نیچه مخصوصا در کارهای ابتدایی ش بسیار معتقد به فلسفه ی شوپنهاور بوده. حتی نخستین کتابی که منتشر کرد، ادغام ایده های شوپنهاور بوده هر چند در نهایت از نظریات وی برگشت.
او در انتهای سفر حیات‌ش میگوید: زندگی چیزی فراتر از سعادت و راحتی در نتیجه ی تنهایی و زندگی سراسر رنج است.
این ایده که زندگی آنطور که معلم او، شوپنهاور، میگفت نبود در نتیجه ی مسافرت وی به کشور ایتالیا بود. زمانی که امید، رقص و عشق را دید.
ما راجع به نظریه نیچه راجع به عشق نوشته ایم که خواندنش خالی از لطف نیست.
نیچه بعد ها با اندیشمندانی کار کرد که تضاد در نظریات شوپنهاور را زیر سوال میبردند.
رئالیسم و تبارشناسی در نظریات نیچه
آنچه نظریات نیچه را تا به امروز معتبر کرده و میشود گفت بدون تاریخ هست؛ موضوع جالب توجه: چگونه اشیا به آنچه هستند تبدیل میشوند، است!
نیچه از عنوان: تلقین تاریخی احساسات اخلاقی در دنیا استفاده کرده.
دوباره به این عبارت کوتاه اما مهم دقت کنید: تلقین تاریخی احساسات اخلاقی، در دنیا؛ به این معنا که آن بخشی از تاریخ شامل برداشت های ذهنی و ناخودآگاه از مسائل و موضوعات جنبه ی ثابت همه ی دوران ها خواهد بود یا دست کم این چیزی ست که تلقین شده.
به همین جهت تاریخ نویسیِ فلسفی در کنار واقع نگاری و رئالیسم، همان تبار شناسی نیچه است. تنها باید روی انسان و رشد او، نه تغییرات، تمرکز کرد.
این فیلسوف قرن 19 باور داشت ارزش ها (سیاسی، زیبا شناختی و ..) در نتیجه ی ناخود‌آگاهی است که در طول هزاران سال در هویت و شخصیت بشر کد‌گذاری شده.
«تاریخ واقعی اخلاق است».
این حرف به منظور توجه کامل و بدون شرط به ابعاد انسانی و شخصیت انسان برای دست یافتن به حقیقتِ تاریخ و فلسفه میباشد.
چرا که تاریخ و فلسفه در هم تنیده شده اند. همانطور که واژه شناسی، تبارشناسی و فلسفه با هم یکی میشوند.
نظر نیچه راجع به منشا پیدایش
نیچه باور داشت برای اینکه بتوان تاریخ نوشت، از تاریخ حرف زد و در کل مورخ بود باید انسان خوبی باشی اما انسان خوب چه ویژگی دارد؟
انسان خوب در آنجایی به کار میرود که شخصی بتواند با به کار گیری تمام آگاهی، تاریخ خود را باز بنویسد. از تحریف به دور بماند و منشا همه چیز را پیدا کند.
قطعا یکی از جنجالی ترین نظریات نیچه راجع به این است که پاسخ به اینکه هر چیزی که در اطراف میبینم، اعم از کلمات، اشخاص، سنت ها، جنگ ها و تعاریف خاص مثل عشق و استقلال از کجا آمده است.
پس نظر این فیلسوف راجع به پیدایش به این توالی است:
- نیچه میگوید منشا پیدایش هر چیزی فایده و کاربرد علمی آن است!
- هرچیزی مدام از نو تغییر میکند، تغییر شکل میابد یا به یک هدف جدید منتهی میشود.
- در نهایت هم زندگی بشری نمیتواند چیزی را ثابت نگه دارد و همیشه از عناوین متفاوت کنار هم استفاده میکند که منجر به خلق ترکیب های جدید و سازمان های ظاهرا نو میباشد.
دقت کنید طبق این ایده ی منشا وجود چیست!!؟ چیزی افزوده یا کم از این هستی نمیشود. هر آنچه هست، همیشه بوده و همیشه نیز خواهد ماند فقط تغییر است و تمام!
نیچه جزو معدود فیلسوفان و تاریخ نگارانی بوده که از زبان شناسی شروع به وحدت وجود کرده. شخص دیگری که نظریات شبیه به او داده میشل فوکو بوده.
نقطه نظر این دو شخص را در کلمه ی دیوانه بیایید ارزیابی کنیم. واژه «دیوانه» از قرن ها پیش از میلاد مسیح یا حکومت اسلامی وجود داشته.
در شعر های فارسی و اروپایی همه جا هم دیده شده چه بسا که در آینده هم خواهد بود.
این از ابتدای نظریه منشا پیدایش که چیزی به وجود نمی آید.
تغییر یا وحدت وجود
اما میشل فوکو و نیچه در ادامه میگفتند: کاربرد آن کلمات بارها و بارها به دلایل سیاسی، جغرافیایی، تاریخی و.. تغییرات بزرگ داشته و باعث فعالیت های عظیمی در رشته های مختلف شده.
قبل از دوره رنسانس کلمه ی «دیوانه» را برای کسانی شبیه به خود ما استفاده میکردند که ادعا داشتند به یک روشن بینی نسبی رسیده اند. چون کامل در آن تبحر نداشته مثل عرفا متفاوت شده اند.
مثلا به آن پیری که چراغ در دست میگرفت و در روشنی روز میگفت: انسانم آرزوست، واژه ی دیوانه را نسبت میدادند. اتفاقا شاید شخص از هوش متفاوت و بینشی هم بهره مند بوده.
شخص دیوانه نه قرار بود به بچه ها آسیب بزند نه کار خیلی بزرگی انجام میداد.
چندین دهه بعد دوران رنسانس با هجوم بیماری های واگیر دار کلمه ی دیوانه در کنار بیماری های جسمی قرار گرفت. حالا دیوانه ها کسانی تلقی میشدند که باید در بیمارستان ها جسمشان تطهیر داده میشد یا حتی به کلیسا میرفتند. حتی دیوانه ها را در کنار افراد جزامی به حاشیه ی شهر ها میبردند یا در آب می انداختند.
قرن هجده و نوزده نخستین باری بود که در کنار واژه ی دیوانه، صفت «خطرناک» آورده شد.
احتمالا اولین بازی های سیاسی از همینجا آغاز شد. حالا دیگر دیوانه ها نمیتوانستند در بیمارستان های عادی باشند، نمیشد با بچه ای در خیابان تنها بماند و ..
پس نخستین تیمارستان های روانی در فرانسه و بعدا در سایر نقاط تاسیس شد.این داستان، طولانی همچنان ادامه داشته و دارای تغییرات متفاوتی خواهد بود.
همانطور که دیدید با تغییر شرایط، چه اتفاقی برای یک کلمه می افتد و به نسبت چه پیامد هایی را درگیر میکند. پس میتوان دید خوبی به نظریات واژه شناسی میشل فوکو و نیچه داشت.
نظریات نیچه راجع به زندگی (آپولو و دیونیزوس)
او در کتاب «تولد تراژدی» دو نیرو متفاوت از انسان را معرفی میکند. یکی از آنها آپولو و دیگری دیونیزوس است.
- آپولو نماد منطق، هماهنگی و وضوح
- دیونیزوس در نظریات نیچه منشا غرایز، بی نظمی و مستی
به نظر میرسد او راه تکاملی در جهت تغییر هر کدام نمیبیند بلکه مردم را در هر دسته قرار میدهد که میتوانند نوع خود را بشناسند (در عالی ترین حالت ممکن).
کتاب «چنین گفت زرتشت» از سه مسخ یاد میکند که مرا بسیار یاد این حالات فرد می اندازد.
اولی شتر که مستلزم فرداکاری، بدون بینش خاصی و در جبر نوعی بوده، مانند حالت مستی و بی خردی.
دومی شیر که با اندک آگاهی باید با اژدهایی بسیار بزرگتر مبارزه کند اما حداقل میداند باید با چه کسی بجنگد و میجنگد! انگار راه برایش تا حدی روشن است.
و در عالی ترین حالت، نیچه در چنین گفت زرتشت کودک را عنوان میکند؛ چرا که او نمادی از معصومت و دوری از ترس است. شبیه به منطق و هماهنگی.
نظریات نیچه راجع به خدا
احتمالا معروف ترین جمله ای که در باب این نظریات نیچه برای خدا ذکر میشود:
«خدا مرده است GOD IS DEAD» میباشد.
که بسیار دستخوش تعبیرات انحرافی شده. این فیلسوف قرن 19 زمانی چنین مفهومی را مطرح کرد که مردم با نام خدا، ارزش ها را زیر پا گذاشته و باعث بحران های وجودی میشدند.
پس وی به این نتیجه رسید اگر خدا مظهر خوبی و صلح و زندگی است چه طور با نام او این همه تحریفات (به خصوص از سوی کلیسا) به وجود می آید.
این جملات: خدا مرده است و شما کشتید و زنده نمیشود، به خاطر چنین عواملی گفته شد.
اگر موضوع اول (تعهد و ارزش و چیزهای خوب) به دلیل اعتقاد به چیزی (خدا) که خود مظهر موضوع اول است از بین برود پس طبق یک نتیجه گیری منطقی، به معنای از بین رفتن کلی معادله و مخصوصا عامل دوم (خدا) میشود.
منابع:
نیچه مگه روانشناس بود؟من فکر میکردم واسه سیبیلاش معروفه????
خیلی بزرگ بوده این آدم
وااای چقدر خوبه مطالبتون و بهتر از اون اینه که حق اشتراک نمیگیرید:))