مرکز مشاوره خانواده در حوزه ی حل تعارضات رفتاری، هیجانی و عملکرد معیوب خانواده، راه حل های متنوع و منحصر به فردی به خانواده ها ارائه میدهد.
مرکز مشاوره خانواده چیست؟
شاید برای افرادی که هنوز سراغ این سبک از مشاوره یا هر نوع روان درمانی نرفته اند، سوال پیش بیاید که اصلا چه کاری در مرکز مشاوره خانواده انجام میشود؟
چه فایده ای دارد؟ همه ی اعضا باید هر هفته دور هم جمع شوند و فرقی با سایر روش های درمان دارد؟
خصوصیات وجود دارد که مشاوره خانواده تخصصی را از سایر روش ها جدا میسازد:
- متخصص صرفا در حوزه ی خانواده کار میکند یا سوابق او متضمن این فعالیت همسو هست.
- متخصص و درمانگر با سایر حوزه ها مثل کودک و نوجوان، اعتیاد، زناشویی و.. در ارتباط هست تا در صورت لزوم به شکل تخصصی شما را ارجاع دهد.
- مرکز تخصصی خانواده یک نگاه کلی به خانواده دارد زیرا تمام اعضای خانواده به یک اندازه اهمیت داشته و روی هم تاثیر میگذارند.
- در مرکز مشاوره تخصصی، محیطی امن برای شکل گیری روابط پایدار، رفع معضلات و شروع ارتباطات موثر شکل خواهد گرفت.
5 ویژگی مرکز مشاوره خانواده تخصصی
1. خدمات ویژه مرکز مشاوره خانواده
هنگامی که پول نسبتا هنگفتی برای تمام جلسات درمان از سوی شما داده میشود، توقع خدماتی ورای حرف های تکراری و سطحی مردم نیاز دارید.
کلینیکی که افرادی تحصیل کرده و مراجعینی شبیه به شما را درمان کرده، این خدمات را ارائه میدهد.
میانگین جلسات خانواده درمانی 12 تا 16 جلسه میباشد؛ به شرط آنکه مشکل صرفا روابط بین اعضای خانواده و تاثیر آنها باشد نه چیز دیگری.
مثل اختلال سلوک و نافرمانی، اختلافات زناشویی، اعتیاد، اختلالات شخصیت و ..
پس ما با هزینه ای که میدهیم نیازمند دقت و تبحر مشاور خود هستیم.
میتوانید جلسه ی اول که معمولا برای آشنایی و عنوان مشکل هست، پیشینه ی روانشناس یا مشاور را بپرسید و او باید از تحصیلات، گذشته ی کاری و راه حل هایی که میتواند برای مراجعانش داشته باشد به شما توضیحی مختصر بدهد.
خدمات یک مرکز مشاوره خانواده تخصصی نه تنها شامل درمانگر که محیط درمانی مناسب است.
برخی از خانواده ها راحتی بیشتری با ماندن در خانه دارند پس جلسات باید آنطور حرفه ای که حضورا جریان دارد پشت کامپیوتر هم انجام شود و برعکس این نیز صدق میکند.
2. افراد ماهر در مزکز مشاوره
مهارت افراد در مرکز مشاوره شامل اتحاد درمانی، یعنی ارتباط با مراجعین؛ ارائه راهبرد درمانی به شیوه ای مناسب میباشد.
همچنین افراد ماهر که تخصص خانواده درمانی داشته یا سوابق مراجعین از این دسته در کارنامه ی خود دارند میتوانند محیطی شخصی و روند ارتباط و رفع چالش های منحصر به فرد خانواده شما ارائه بدهند.
3. خانواده درمانی و مشاوره خانواده
معمولا این دو واژه معادل هم گرفته میشود و شما میتوانید معضلات خانوادگی که مربوط به کل اعضای خانواده بوده یا تاثیرات یک فرد بر سایر اعضا تاثیر را حل کنید.
به طور کل مشاوران تنها تا مدرک لیسانس (کارشناسی) پیش رفته و معمولا برای کیس های اعتیاد یا کنترل خشم و.. هستند اما دکتر خانواده درمانگر باید حداقل کارشناسی ارشد در زمینه های روانشناسی داشته و مدرک طبابت بگیرد.
شما میتوانید در همان جلسه اولیه این اطلاعات را کسب کنید تا همگام با نیاز شما مشاور یا درمانگر مناسب اتخاذ شود.
4. روند درمانی منحصر به فرد
همانطور که بالاتر اشاره شد در مرکز مشاوره خانواده تخصصی شما باید بتوانید با توجه به چالش های مختص به خانواده خودتان درمان بگیرید.
قرار نیست پرونده ها شبیه به یک پرسشنامه با نمره گذاری یکسان برای همه ی افراد باشد.
برخی از خانواده ها نیازمند مداخله فرد گرا هستند یعنی ابتدا باید هر فرد به طور شخصی معضلاتش حل شود مثل عدم اعتماد به نفس نوجوان و حل تعارضات زناشویی یا بیکار بودن پدر خانواده به علت های متفاوت..
برخی از خانواده ها اما برعکس نیازمند نشستن همگی اعضا در یک اتاق و راه حل برای چالش هایی هستند که در دایره ی خانوادگی پیش می آید.
مثل ارتباط ناکارآمد والد فرزند یا اگر یکی از فرزندان بیماری خاصی دارد و این تاثیر بدی روی سایر اعضا خانواده گذاشته.
5. ارتباط با سایر بخش ها
درمانگر خانواده باید اطلاعات پایه از سایر بیماری ها را داشته باشد و همین طور بتواند شما را در صورت مشاهده ی مشکلی فراتر از خانواده درمانی به روانپزشک یا روانشناس مربوطه ارجاع دهد.
مثلا اگر شما به دلیل افت تحصیلی شدید فرزندتان مدام با همسر و سایر بچه ها دعوا میکنید، خانواده متشنج است و سایر بچه ها هم سطوحی از خشونت و پرخاشگری نشان میدهند؛ مشاور خانواده تخصصی باید اختلال سلوک، نقص توجه همراه با تکانشگری (ADHD)، اختلال یادگیری خاص و.. را در فرزند شما لحاظ کرده و ابتدا آزمونی از او بگیرد.
اگر جواب هر کدام مثبت بود باید آنها را به روانشناس متخصص کودک ارجاع دهد.
سایر ارتباط هایی که مرکز مشاوره خانواده تخصصی باید داشته باشد با سایر ارگان ها و نهاد هاست.
اگر مشاور متوجه بی سرپرستی یا بد سرپرستی همسر یا فرزندان شد باید بتواند آنها را سازمان ها یا گروه های مردم نهاد مانند انواع خیریه ها که واقعا بتوانند کمک کنند، هدایت کند.
همینطور در صورت اعتیاد یا تشخیص بیماری روانی خطرناک هم همین موضوع صدق میکند.
بخش های متفاوت مرکز مشاوره خانواده تخصصی
- روابط زناشویی
- ارتباط والد فرزند
- روابط کودک و نوجوان
- سوگ و غم شدید
تمام این بخش ها میتوانند بایکدیگر یا به تنهای باعث ایجاد مشکل در خانواده شده باشند.
1. روابط زناشویی
زن و مرد به عنوان نهاد اصلی خانواده باید بتوانند راجع به مسائل یا یکدیگر صحبت کرده، توانایی درک و همدلی داشته و این را به فرزندان خود آموزش دهند.
صرف اینکه فرزندی نداشته باشند هم خودشان میتوانند کنار یکدیگر در آرامش و صلح پیشرفت کنند.
اما زمانی که این توانایی در خانواده وجود نداشته باشد انواع تعارضات از جمله جدل های مکرر و بدون هدف، چشم و هم چشمی، الگو گرفتن از دیگران و حتی احتمال خیانت به وجود می آید.
پس مرکز مشاوره خانواده تخصصی به آنها در راستای بهزیستی و تشکیل یک رابطه ی سالم کمک حرفه ای میکند.
2. روابط والد فرزند
گاه با به دنیا آمدن فرزندان شکل خانواده از صرفا زن و شوهر تغییر میکند.
وظایف و الگو های خانواده فرق میکند. هر کسی باید روشن و شفاف وظایف خود را قبول و حتی چگونگی ایفای نقش و تاثیر بر دیگران را نیز قبول بپذیرد.
قطعا این موارد چالش برانگیز خواهد بود و بدون آگاهی کافی، معضلات امروزه شامل ترک عاطفی والدین از یکدیگر با جایگزینی فرزندان یا عدم ارتباط بین والد و فرزند پیش می آید.
در مشاوره خانواده اعضای خانواده در کنار یکدیگر تعامل را یاد میگیرند. حتی در گروه درمانی ها افرادی که شبیه به خودشان هستند یا آنهایی که قبلا این مشکلات را داشتند، میبینند.
3. روابط کودک و نوجوان
فرزندان خانواده اگر بیشتر از یک نفر باشند چه با اختلاف سنی و چه بدون آن با یکدگیر دعوا میکنند. حتی تا جایی این دعوا با دیگر همسالان نیز طبیعی ست.
اما اگر باعث آسیب جدی به خود و دیگران شود یا وارد گروه های بزهکاری و .. قطعا نیاز به مداخله وجود دارد.
بسیاری از بچه های سلوک یا نافرمان، به دلیل عدم اطلاعات کافی والدین از علائم مربوطه در کودکی با غفلت از آنها باعث ایجاد اختلالات جدی در نوجوان که در نهایت به زندان یا گروه های خلاف کشیده شده اند، میباشد.
4. سوگ و غم شدید
از دست دادن یکی از اعضای خانواده نزدیک یا فردی تاثیر گذار در خانواده میتواند باعث سلسله ناراحتی ها و کژ رفتاری هایی شود.
قبلا گفته شد هر عضوی از خانواده برای مستحکم ماندن آن، نیازمند ایفای وظایف خود میباشد اما سوگ یکی دیگر از شرایطی ست که این وظایف به درستی انجام نمیشود و تاثیر زیادی در کژ رفتاری دیگر اعضا دارد.
فرض بفرمایید پدرِ همسر خانواده فوت شده، خانم درگیر سوگ و ناراحتی شدید شده.
دیگر نمیتواند از دختر خردسال خود مراقبت کند و در فعالیت های مربوط به مدرسه یا باشگاه پسرش فعالیت قبلی را انجام دهد.
پس شوهر او باید بخشی از وظایف سرکار خود را انجام ندهد یا نمیتواند کامل تمرکز کند تا این وظایف را به کامل به دوش بکشید و شاید اخراج شود.
احتمال دارد پسر خانواده از باشگاه های مربوطه انصراف داده و دختر خانواده کودکی با عاطفه منفی و دلبستگی ناسالم شود.
این دایره ی معیوب با ناراحتی و غم از دست دادن یک عزیز ادامه پیدا خواهد کرد و شکل خانواده ی مطلوب را به هم میزند.
مرکز مشاوره خانواده تخصصی میتواند به این عزیزان در قبول و درک سوگ و برگشتن به زندگی خود با توجه به شخصیت و مسائل خاص خود کمک کند.
خدمات مرکز مشاوره خانواده تخصصی
- مشاوره فردی
- مشاوره خانوادگی
- گروه درمانی
با توجه به لزومی که مشاور شما میبیند میتواند در هر سه حوزه یا حداقل دو حوزه، درمان خانواده شما را پیش ببرد.
1. مشاوره فردی
توجه به تک تک اعضای خانواده در عین کل آن، ویژگی یک مشاور خانواده خوب است.
در مرکز مشاوره اعضا به صورت تکنفره باید بتوانند خواسته ها، نیاز ها، عدم توجه و استقبال، ناکامی و عصبانیت و در نهایت مشکل کنونی خود را عنوان کنند.
و در عوض اعضای دیگر خانواده پذیرای حرف ها و همراه او برای حل مشکلات باشند.
زیرا خانواده در جایی میتواند کارکرد عالی خود را نشان دهد که شبیه به چرخ دهنده های یک ساعت، تمام اعضا به خوبی کار کنند.
به علاوه به یکدیگر عشق بورزند یا حداقل خط های قرمز یکدیگر را رعایت کنند.
2. مشاوره خانوادگی
در اینجا اعضا کنار یکدیگر آموزش های لازم را از مشاور تخصصی میگیرند.
مشاوره خانوادگی در صورتی طی حدودا 16 جلسه پاسخگویی کافی را خواهد داشت که اعضا با میل و رغبت و هشیاری به مشاور، جواب تست ها و راهبرد درمان پاسخ دهند.
در اینجا اعضای خانواده میتوانند شک و شبهه های خویش را از روند درمان و هدف درمانی بپرسید.
یعنی در آخر این رابطه به کجا میرسد؟ مشکل چه طور حل میشود؟
به طور مثال اگر پدر خانواده توقع دارد بعد از جلسات پسرش کاملا حرف گوش کن شود و هر چه گفت با بله قربان پاسخ دهد مشاور باشد در پی تعدیل این افکار برآید.
3. گروه درمانی
یکی از ویژگی های خوبِ گروه درمانی احساس تعلق بین آن جمع هست که میتواند باعث حرف زدن شما شود.
در این گروه درمانی شما میتوانید خانواده هایی با مشکل مشابه ببینید؛ حرف بزنید و دیدگاه های متفاوت افرادی هم سن و سال خود را بشنوید.
مرکز مشاوره خانواده تخصصی میتوانید شرایطی را فراهم کند تا خانواده هایی که از درمان نتیجه گرفته اند در برخی جلسات حضور داشته و از معضلات سر راه، راه حل ها و در نهایت تفاوت ایجاد شده در خانواده خود صحبت کند.
فواید مرکز مشاوره خانواده تخصصی
- به موسسات مورد نیاز مثلا حمایت از زنان بد سرپرست یا مراکز حمایتی شما را معرفی میکنند.
- اگر تشخیص اختلال دیگر داده شود فرزند یا والدین را به حوزه خاص مربوطه ارجاع میدهند و در این صورت مشکل اساسی و از ریشه حل میشود.
- تمام جنبه های خاص و منحصر به فرد یک خانواده لحاظ میشود و میتوانند یکبار دیگر با هم اعضای خانواده در یک محیط تخصصی با مشاوری که راهنمای شماست حرف بزنند.
- تعدیل نقش ها و وظایف.
در صحبت بین خانواده ها ممکن است یکی از معضلات نقش زیادی یا بسیار کم به یک عضو و کشیدن بار وظایف او توسط دیگر اعضا باشد. - حل تعامل ناکارامد.
این جلسات درمان خانواده به شما در داشتن یک تعامل سازگارانه با دیگر اعضا کمک میکند. چالش های فکری شما و دیگران به رسمیت شناخته شده و هر کس فهم بهتری از دیگری خواهد داشت.
موارد مهم قبل از انتخاب مشاور
1. حوزه ی تخصص مشاور را بپرسید.
شاید او اصلا در حوزه ی خانواده درمانی نتواند به شما کمک کند. اگر تحصیلات آکادمیک یا تجربه درمان در آن حوزه وجود نداشته باشد ممکن است تبحر کافی نداشته باشد.
البته بهتر است شخصا جلسه ای با خود فرد صحبت کنید و روند درمان را در انتهای جلسه بپرسید. اینطور میتوانید سطح رضایت خود را بسنجید.
2. رویکرد درمانی
به طور مفصل تفاوت رویکرد های درمانی و رویکرد درمانی مناسب برای هر شخص و به نسبت هر خانواده در مقاله های قبلی نوشته شده که تا چه قدر مهم است و میتواند نتایج درمان را عوض کند.
3. تکنیک ها
آیا مشاور از شما تست میگیرد؟ این تست ها در کجا و به چه کار می آید؟
آیا قرار است در خانه هم جلسات حضوری یا آنلاین برگذار شود؟
گروه درمانی هست یا اگر میباشد میتواند به هر دلیل لغو شود و…
4. ملاحظات نهایی
آنچه در آخر قبل برای اطمینان لازم است توجه شود شامل موارد زیر است:
تعداد جلسات با توجه به برآورد اولیه مشاور یا روانشناس.
هزینه ی هر جلسه.
شهرت روانشناس یا کلینیک مربوطه.
منابع:
[…] بسیاری از متخصصان در انواع خاصی تخصص دارند. انتخاب نوع درمان بستگی به نیازها و شرایط خاص خانواده شما دارد. درمانگران ممکن است عناصری از رویکردهای درمانی مختلف را ترکیب کنند تا نیازهای شما را به بهترین نحو برآورده کنند. […]
[…] حمایت خانواده، چه خانواده بیولوژیکی و چه خانواده انتخابی، می تواند روند بهبودی را بهبود بخشد. […]