پیشگیری از انواع بیماری های روانی ارثی + درمان

 

 دانشمندان دریافتند، بسیاری از بیماری های روانشناختی در خانواده هایی با ریشه های ژنتیک بالقوه مشاهده می‌شود.

چرا شناسایی بیماری های روانی ارثی مهم است

اهیمت توجه به بیماری های روانی ارثی در موارد زیر است:

• زمانی که تصمیم به فرزند آوری می‌کنید، نگران هستید بیماری های روانی خود یا همسرتان به فرزندان منتقل شود
• تلاش برای عدم بروز بیماری ژنتیکی و روانی که در خانواده شماست در نسل های بعدی یا خودتان
• همین طور، به خواهر و برادر و والدینتان فکر میکنید که ممکن است شبیه به شما شوند یا همین حالا هم علائمی از بیماری روانی در تمام خانواده اصلی می‌بینید

برای پاسخ به سوالات فوق لازم است دانش کافی را در زمینه های زیر داشته باشد:

• بدانید علائم روانی بودن ( شواهد وجود اختلال روانی) چیست
• بیماری های روانی ارثی را بشناسید
• انواع دلایل به وجود آمدن بیماری های ارثی را در خانواده بررسی کنید
• با بیماری های روانی عجیب که در خانواده تکرار می‌شود به کمک روانشناس یا روانپزشک، آشنا شوید و اقدامات لازم برای جلوگیری از این روند را انجام دهید.

به چه کسی روانی یا دارای اختلال روانی گفته میشود

افرادِ اصطلاحا روانی یا دارای بیماری و اختلال روانی باید نزد روانشناس یا روانپزشکِ دارای صلاحیت، با توجه به معیار های کتاب DSM که تا کنون جدید ترین ویرایش آن DSM5 TR  آمده است، تشخیص داده شوند.

پزشکان در حوزه ی سلامت فردی، مشاوره خانواده، روانشناسی زوج یا مراکز روانشناسی کودک نمیتوانند تنها بر حسب علائم نقل قول شده اعلام کنند کسی دارای اختلال روانی هست یا خیر.

شرایط زیر برای تشخیص اختلالات روانی لازم اند:

1. به طور کامل و آگاه از جدید ترین نسخه ی DSM استفاده کند.
2. در چند محیط متفاوت و جداگانه علائم مربوطه را مورد بررسی قرار دهد.
3. تنها به یکی از اعضای خانواده برای نقل قول و توضیح شرایط عضو دیگر اکتفا نکند.
4. مصاحبه بالینی در صورت امکان به عمل بیاید.

برا مشاوره نزد روانپزشک یا روانشناسی قابل اطمینان دارای پروانه ی طبابت و توانایی عقلی و منطقی کافی بروید.

چه بسیار تشخیص های اشتباه که عمر افراد را تباه کرده و برچسب هایی که برای همیشه در خانواده باقی می‌ماند.

جلوتر به آسیب هایی که روانشناس بد بر روی افراد می‌گذارد می‌پردازیم.

بیماری های ژنتیک

قبل از رسیدن به بحث بیماری های روانی ارثی، بهتر خواهد بود بررسی کوتاه و مختصری راجع به بیماری های ارثی داشته باشیم.

طیفی از بیماری های ژنتیک برای همگان شناخته شده است از جمله:

• چاقی
• دیابت نوع 2
• سرطان
• آلزایمر
• پوکی استخوان

سوالی که پیش می‌آید این است که چه طور این بیماری ها با ژنتیک منتقل میشود و در همین راستا از بروز آنها جلوگیری شود؟

تاثیر ژن‌های والدین بر فرزندان چه قدر است

این یافته های دانشمندان، در خصوص بیماری های ژنتیک به بسیاری از سوال های شما  پاسخ می‌دهد:

1. جنین ابتدا از کروموزوم های مادر و پدر ساخته می‌شود. هر کروموزوم شناسنامه ی دی ان ای پدر و مادر را دارد و زمانی که یکی از این شناسنامه ها یا مشخصات دی ان ای بر دیگری برتری پیدا کند آن شناسه و ویژگی در بچه به وجود می‌آید.
   مثلا اگر رنگ چشم پدر سبز و مادر قهوه ای باشد به احتمال زیاد، بچه چشم قهوه ای به دنیا می‌آید. یا اگر پدر دیابت داشته باشد احتمال بروز آن در فرزندان بیشتر است.
2. هر انسانی یک سری پلی مورفیسم ( مستعد بودن) دارد که همان آمادگی برای بروز اختلال ژنتیک است. زمانی که محیط مناسب باشد پلی مورفیسم بروز پیدا میکند.
   همانطور که پدر و مادری چاق، فرزندشان تا ده یا دوازده سالگی وزنی نرمال دارد ولی با بی توجهی در تغذیه ی نامناسب، فرزند به یکباره و برای سالها چاق می‌شود.
3. جلوگیری از بسیاری بیماری های ژنتیکی در دوران بارداری و مشورت با پزشک زنان بهترین راه است. چرا که پزشک پدر و مادر و ژنتیک آنها را با هم بررسی میکند، معابنه های مرتب و تجویز مواد مغزی به عمل می‌آید که به خودی خود نقش بسیار مهمی در عدم بروز بیماری در جنین و نوزاد دارد.
4. عدم مصرف مواد و مشروب، استعمال دخانیات یا در معرض مواد شیمیایی و سموم که مستقیما بر بسیاری از ژن ها آسیب میرساند، باید در دوران بارداری توجه شود.

پس دو نکته اصلی در انتقال ژنی مهم است:

• تاثیر هر کدام از کروموزوم ها و اطلاعات ژنی که از پدر و مادر گرفته میشود.
• مستعد بودن محیط برای بروز آن.

بیماری های روانی ارثی کدام اند ؟

بیماری هایی که از ژنتیک و پدران و مادران به شما می‌رسند که در حوزه ی سلامت روان قرار میگیرند طبق آخرین پژوهش ها  به 5 اختلال اصلی تقسیم میشوند.

لیست بیماری های روانی ارثی:

1. اوتیسم ASD
2. بیش فعالی \ تکانشگری ADHD
3. افسردگی
4. دو قطبی یا بایپولار
5. اسکیزوفرنی

چرا به بیماری های روانی ارثی مبتلا می‌شوم

بزرگترین و جدید ترین تحقیقی که در حوزه ی ژنتیک و بیماری های روانی انجام شده مربوط به سال 2013 می‌باشد.

در این تحقیق گسترده با 33000 فرد مبتلا به یکی از اختلالات روانی بالا و 28000 فردی که هیچ اختلالی در آنها وجود نداشت، برای گروه گواه؛ به پاسخ برای بیماری های روانی ارثی رسیده اند.

طی تحقیقات به عمل آمده، دلیل ابتلا به بیماری های روانی ارثی را چنین استدلال می‌کنند:

• تغییرانی در دو ژن اصلی کودکان. ژنی که تنظیم جریان کلسیم به نورون ها را برعهده میگیرد.
• تغییراتی در کروموزوم 3 و 10 . انتهای کروموزم 3 در این افراد متفاوت و دارای تغییر است.

در نتیجه با اینکه به طور حتم نمیتوان تشخیصی پزشکی و قبل از مشاهده ی علائم برای بیماری های روانی در نظر بگیریم اما نقش ژنتیک همیشه قابل مشاهده است.

همانطور که در آزمایش دیگری با دوقلوهای همسان نشان داده شده، ابتلای یکی از آنها به دوقطبی، تا پنجاه درصد احتمال ابتلا به قول دیگر را هم افزایش می‌دهد.

بیماری های روانی عجیب

ممکن است برخی بیماری ها در خانواده شما وجود نداشته باشد اما در شما یا فرزندتان دیده شود.

همین طور برخی بیماری های روانی بدون هیچ دلیل خانوادگی یا حتی شرایط خاصی به وجود و بعد از مدتی از بین می‌روند. ( مانند افسردگی، اضطراب یا استرس، مانیا)

این دسته از بیماری های روانی عجیب طبق نظر فروید، به خاطر ناخودآگاه می‌باشد.

فروید ، در نظریه‌ی ناخودآگاه عنوان می‌کند، که ناهشیار برای سالم ماندن نیاز به ارضای غرایز دارد.

در واقع غریزه انسان مانند بقا، غذا خوردن و ارتباط جنسی در همین ناهشیاری شکل می‌گیرد و باقی می‌ماند.

زمانی که ما هیچ توجهی به نیاز های غریزی نکنیم، ناخودآگاه شبیه به روحی افسار گسیخته بالا می‌آید و باعث استرس و اضطراب شدید یا مانیا می‌شود.

پیشگیری از انواع بیماری های روانی ارثی

شایان ذکر است که هیچ آزمایش صد در صدی وجود ندارد که بیماری های روانی را تشخیص دهد؛ همین طور کلیدی برای خاموش یا فعال کردن آن هم در جسم آدمی نیست.

آنچه باعث بروز بیماری های روانی ارثی میشود، مانند بیماری های ژنتیک، محیط و وراثت در کنار یکدیگر است.

تا کنون از تاثیر وراثت گفتیم. الزام برای مراجعه به پزشک زنان قبل از بارداری و آزمایش های خون، تحقیقات برا روی دوقلو های دارای اختلال مشخص و شواهد دیگر نشان دهنده ی تاثیر ژنتیک است؛ اما محیط چه حرفی برای گفتن دارد!؟

نقش محیط در بیماری های روانی ارثی

همراهی محیط، شرط لازم و قطعی برای ایجاد بیماری های روانی برای هرکدام از شما می‌باشد.

حتی اگر بسیاری اختلالات شخصیت یا روانی در خانواده شما نباشد اما محیطی که در آن پرورش یافته یا حضور دارید مخرب باشد میتواند دلیل کافی برای بروز آن باشد.

پس اگر یک سخن برای پیشگیری و بروز پیدا نکردن بیماری های ورانی وجود داشته باشد، چنین است:

فراهم کردن محیطی مناسب و سالم برای زندگی!

محیط زندگی سالم که در ابتدا والدین و بعد خود فرد باید آن را تنظیم کند، شامل موارد زیر می‌باشد:

• سبک زندگی سالم ( ورزش کردن، مدیتیشن و…)
• غذاهای سالم
• ارتباط مفید و موثر با آدم های سالم
• شناخت کافی از دیگران و احترام و سپاس گذاری
• افزایش آگاهی و علم در مورد خانواده، زوج و تربیت فرزندتان
• مراجعه زودهنگام برای روانشناس و کلینیک های مشاوره

 

منابع:

RETHINK.ORG

NIH.GOV

HEALTHYCHILDREN