علامت یا تشخیص بیماری روانی ازعادات و کارهای کمی عجیب، آسان نیست و مانند یک آزمایش خون عمل نمیکند؛ عوامل متعدد و معیار های گوناگونی برای بیماری روانی وجود دارد که در این مقاله سعی کرده به روز ترین و موثق ترین آنها را مورد ارزیابی قرار دهیم.
کدام بیماری ها، بیماری روانی محسوب می‌شوند
مطمئنا مانند سرماخوردگی یا سی تی اسکن، تشخیص علامت بیماری روانی از رفتار های خاص، راحت نیست. آنها نیازمند یک سری ویژگی، زمان و شیوه ی بروز خاص هستند که البته متخصص روانشناس یا روانپزشک باید آن را تشخیص دهد.
بیماری روانی باید بتواند:
- افراد را از زندگی نرمال و به‌هنجاری که تا قبل از آن داشته‌اند، دور کنند
- افکار، عقاید و احساسات متفاوت، با شدت زیاد یا خیلی کمتر از بقیه در آنها به وجود بیاید
- حرف ها و اعمال‌شان باعث دور شدن از بقیه شود و در نهایت به یک انزوا کشیده شوند
بیماری روانی می‌تواند در8 دسته ی کلی تقسیم بندی شود ( لازم به ذکر است این طبقه بندی ها می‌توانند متفاوت باشد):
- اختلالات خلق و خو؛ از جمله افسردگی، فوبی، استرس و اضطراب
- اختلالات خواب؛ بی‌خوابی، پر‌خوابی، کابوس شبانه، عدم کیفیت در خواب
- اختلالات خوردن؛ هرزه خواری یا پیکار، ممانعت از غذا خوردن، نشخوار
- اختلالات جسمی با منشا روانی؛ بدون دلیل و عارضه ی پزشکی دچار سردرد، بدن درد، حالت تهوع و حتی غش کردن
- اختلالات جنسی؛ یادگار انگاری، پدوفیل، حیوان بازی، رابطه ی جنسی خشن و آسیب به خود(مازوخیسم) و دیگری( سادیسم)، رابطه با مرده و…
که خوشبختانه بعد از قرن 18 میلادی همجنس‌گرایی از این لیست خارج شد - انواع اعتیاد؛ مشروب، الکل، روابط جنسی
- اختلالات شخصیت؛ آن ویژگی های مرض‌گونه که از کودکی با هویت رشد می‌کند و خود دارای لیست بلند بالایی می‌باشد که قبلا توضیح داده شده.
- اختلالات توهمی؛ مثل سندرم اروتومانیا، عاشق پنداری، خودبیمار انگاری، اسکیزوفرنی
چرا به بیماری روانی مبتلا می‌شوم
دلایل متفاوتی به این پاسخ می‌دهد که چرا به بیماری روانی مبتلا می‌شوم.
1.ژنتیک
یکی از اصلی ترین دلایل بیماری های روانی ـ ارثی می‌باشد که می‌تواند احتمالی از ابتلا به بیماری روانی را حتی قبل از تولد به وجود آورد.
برخی بیماری های روانی ارثی از جمله اسکیزوفرنی، افسردگی و اضطراب از دی ان ای والدین به ما می‌رسد.
2. محیط
در دوران حاملگی هر گونه مصرف دخانیات، الکل، مواد اعتیادآور، سموم، مواد غذایی بی کیفیت، بیماری های پوستی و… باعث ایجاد بیماری های جسمی و بیماری های روانی در نوزاد می‌شود.
3. اطرافیان
همان‌قدر که نقش اطرافیان در ایجاد بیماری روانی اهمیت دارد، در درمان نیز حائز اهمیت است.
روانشناسان خانواده همیشه ما را به ایجاد محیطی با کمترین استرس و تنش همراه افرادی دارای سطح حداقل متوسط روحیاتِ سالم، الزام می‌کنند.
زیرا زندگی با افراد دارای هر گونه اختلال روانی سبب می‌شود ژن های مستعد در ما فعال شوند یا علائم شبیه به او را در خود ببینیم.
4. تروما های زندگی
تروما (به انگلیسی TRUMA) یا آسیب شدید روحی روانی، می‌تواند باعث به وجود آمدن اختلال روانی شود.
داستان ترومائیزه شدن، راحت تر از چیزی‌ست که تصور می‌کنید.
کودکی را تصور کنید که به عروسکی، خانه‌ای، ارتباط به دوستان یا پدر بزرگ و مادر بزرگی دل بسته باشد؛ ناگهان به غفلت، عروسک را دور می‌اندازند؛ زیرا فکر می‌کنند کثیف شده؛ خانه شان را بدون ملاحظه و حرف زدن با کودک عوض می‌کنند و ارتباطات را نااگهانی و به علتی به جز کودک با افرادی که به آنها دلبسته، قطع می‌کنند.
نتیجه، بروز اختلالات گسترده ای از جمله: سبک دلبستگی ناامین، افسردگی، اضطراب و ترومائیزه شدن است؛ آن هم با همین اتفاقات به ظاهر کوچک.
11 علامت بیماری روانی
در این بخش، به شما 11 علامت مشترک که متخصصان سلامت بر روی آن اتفاق نظر دارند تا علامت بیماری روانی است، را به شما می‌گوییم.
قبل از لیست 11 علامت بیماری روانی، لازم به ذکر است تنها تکیه به یک یا دو مورد از این علائم کافی نیست.
همینطور یک متخصص، روانپزشک یا مشاور دارای صلاحیت باید این علامت ها را بررسی کند.
11 علامت بیماری روانی که باید بدانید شامل:
- تغییر شدید در خلق و خو. فرد به یکباره عصبی و یکدفعه خوشحال می‌شود. در نشان دادن بالا و پایین رفتن خلقش گویا زیاده روی می‌کند و اصلا حالت عادی از غم و شادی را تجربه نمیکند.
- انفعال حرکتی ـ ذهنی. عدم علاقه به انجام کارهایی که قبلا دوست داشته. ترک تحصیل، بیرون آمدن از کار، عدم احساس شوخ طلبی، نمونه های دیگری از انفعال حرکتی ـ ذهنی هست.
- دور شدن از ارتباطات. قطع ارتباط با دوستان، همسالان، مربیان و تمام کسانی که قبلا با آنها ارتباطی نزدیک یا دست هم تماسی داشته. دور شدن از جمع های خانوادگی، بحث های رومزه و صحبت کردن راجع به خود که در نهایت به گوشه گیری منجر شده.
- ادراک و هشیاری. در این قسمت علامت های بیماری روانی در فرد این است که توجه و تمرکز بسیار پایینی نشان می‌دهد. به طور مستمر نمی‌تواند روی مسئله ای کار کند. این حتی می‌تواند منجر به اخراج از کار یا ترک تحصیل شود. حافظه‌ش گویا دچار اختلال شده و به فراموشی دچار می‌شود.
- تحریک پذیری و پرخاشگری. زود خشمگین می‌شود. بدون دلیل، با شدت زیاد و یا چندین دفعه ی متعدد سطح بالایی از پرخاشگری را نشان می‌دهد. با صدای کوتاهی از جا می‌پرد و واکنش شدید به اطراف نشان می‌دهد به طوری که گویا همیشه گوش به زنگ اتفاقات بد است.
- توهم. طیف گسترده ای از علامت بیماری روانی در این قسمت وجود دارد که باید با دقت بررسی شود. فرد حرف ها و استدلال هایی می‌آورد که هیچ کس متوجه آن نیست. از چیزهایی که دیده یا شنیده حرف می‌زد که غیر ممکن است. دقت کنید این با زیر سوال بردن اعتقادات و آیین متفاوت است.
- انحرافات جنسی. تغییرات تمایلات جنسی. هر گونه انحراف جنسی مثل آزار و اذیت، توهین و روش های عجیب رابطه که باعث ارضا و شادمانی شود. تهدید به انجام کارهای خطرناک می‌تواند جزو این دسته باشد.
- خودکشی. خودکشی یا افکار و نقشه راجع به خودکشی همگی مهم است. فکر نکنید چون نوجوانی راجع به خودکشی حرف می‌زند و سوال می‌پرسد دنبال جلب توجه یا هیجان طلبی مختص به سن‌ش است و بی اهمیت از کنار آن رد شوید؛ بسیاری از کیس های خودکشی قبلا راجع به آن حداقل با یک یا دو نفر حرف زده اند.
- مشکلات خواب. ناتوانی در خواب با کیفیت خوب، پر خوابی یا کم خوابی.
- اختلالات خوردن.
- مصرف مواد. اعتیاد به دارو ها، الکل و هرگونه مواد مخدر می‌تواند نشانه و علائم بیماری روانی باشد.
علائم بیماری روانی در کودکان
هر کدام از گزینه های بالا می‌تواند نشانه های اختلالات و شروع بیماری روانی در کودکی باشد.
این تصور که افراد تنها وقتی بزرگ شوند به بیماری اعصاب و روان دچار می‌شوند کاملا غلط است. اصلا اختلالات شخصیت از همین کودکی و نوجوانی آغاز می‌شوند و زیربنای ناخودآگاه را می‌سازند.
آنچه محققان به آن رسیده‌اند این است که علامت بیماری روانی در کودکان بیشتر دارای عناصر حرکتی است.
اگر نوجوان، افسردگی را به طور گوشه‌گیری و در اتاق خود ماندن نشان دهد، کودک آن را با جیغ و داد و بهانه گیری و دعوا بروز می‌دهد.
حتما در صورت دیدن تغییرات، مشکل و ناراحتی جسمی یا روانیِ فرزندتان به متخصص کودک مراجعه کنید.
به حرف های کودکان گوش دهید و اهمیت فرزندپروری در این دوره را جدی بگیرید؛ زیرا همینکه کودک با شما حرف بزند، اعتماد به نفس صحبت از خود و دیدن علائم ناراحت کننده را داشته باشد، به طرز برخورد والدین و نزدیکان بستگی دارد.
درمان بیماری روانی چه قدر طول می‌کشد
برخی بیماری های روانی مانند تروما، استرس و افسردگی مخصوصا اگر کوتاه مدت به آن دچار شده باشید دوره ی طولانی برای درمان نیاز ندارد و با تاثیر بسیار رضایت‌بخشی خواهد داشت.
دسته ای دیگر از بیماری روانی وجود دارد که نه تنها به طور کامل درمان نمی‌یابد بلکه نیاز است چندین سال تحت درمان مداوم قرار بگیرید.
به این نوع درمان، درمان نگهدارنده گفته می‌شود. طیف اختلالات توهمی احتمالا شامل این نوع درمان است.
پس مهم ترین سخن در طول درمان بیماری روانی، توجه به علائم بیماری خود است. منتظر نمانید تا علامت ها شدید تر شوند زیرا درمان طولانی تر و سخت تر خواهد بود.
همین طور درمان ممکن است نه تنها روان درمانی فردی، بلکه به دلیل اهمیت حضور خانواده به خانواده درمانی یا زوج درمانی نیز لزوم پیدا کند.
- اگر اعضای خانواده علامت بیماری های روانی را بشناسند
- چگونگی برخورد با آن را آموزش ببیند
- زندگی در کنار یکدیگر بدون دچار شدن به بیماری روانی بفهمند
- در روند درمان شخص بیمار بسیار تاثیر گذار است.
راه های جلوگیری از بیماری روانی
مهم ترین راه جلوگیری در دوران جنینی می‌باشد؛ از جمله:
- والدین باید مشاوره ژنتیک انجام دهند
- در وقت تعین شده به پزشک زنان برای بررسی دوره های رشد جنین مراجعه کنند
- زندگی سالم، به دور از استرس با غذا و ویتامین های مورد نیاز و دور از سموم را بگذرانند.
دوره ی بعدیِ زمان جلوگیری از بیماری روانی، بزرگسالی می‌باشد.
در صورت دیدن هر ناراحتی در زندگی که نمی‌توانید حل کنید، استرس و اضطراب که جلوی پیشرفت شما را گرفته یا نقض توجه و تمرکز باید به روانشناس یا مشاوره مراجعه کنید.
تست بیماری روانی
تحلیل انواع تست های روانشناسی برای بیماری های روانی وجود دارد که پزشک متخصص شما بنا به صلاحیت از آن استفاده می‌کند.
تست بیماری روانی شامل:
انواع تست های شخصیت
تست افسردگی ( مانند تست افسردگی بک)
تست استرس و اضطراب
تست بیماری روانی scl 90 سواله
تست طرحواره شناسی
تست mmpi
تست neo
آنچه همیشه هم گفتیم و دوباره شایان به ذکر است، این حقیقت است که تنها اکتفا به نتایج آزمون ها روانی کافی نیست بلکه مشاور باید در تست زدن حضور داشته باشد، سوالاتی که ممکن است پیش بیاید را پاسخ دهد، موقعیت روانی و اعمال فرد را در هنگام زدن تست ها ببیند همچنین به معاینه ی وضعیت روانی بپردازد.
منابع:
بدون دیدگاه