اختلال وسواس (OCD) به چه معنا‌ست
obsessions compulsion disorder یا اختلال وسواس فکری_ عملی میباشد.
این اختلال یکی از شایع ترین بیماری های روانی که به بیماری های روان تنی ( سایکوسوماتیک) نیز میرسد در ایران شناخته شده.
اختلال وسواس چند نشانه اصلی، دلیل بروز و راه های درمان دارد که در DSM5 جدید ترین ویراست طبقه بندی اختلالات روانی توسط انجمن روانپزشکی آمریکا برای شما گردآوری شده.
دلیل گسترس اختلال وسواس
قبل از رسیدن به بحث دلایل و درمان بهتر است ریشه ای به اختلال وسواس نگاه کنیم تا بتوانیم از آن در نسل های آینده جلوگیری کنیم.
- افزایش فشار ها و تعارضات بین گروهی
- عدم آموزش برای کنترل تکانه ها
- فضای مجازی گسترده تر
- ترک خانواده اولیه بدون حل تعارضات که باعث فشار روانی میشود
- نشخوار فکری و افسردگی های حل نشده
معیار های اختلال وسواس فکری عملی یا OCD
1.توانایی توقف افکار و عمل های تکراری و عجیب را ندارد
فرد کارهایی را انجام میدهد یا افکاری را مدام و مدام پشت سر هم دارد که با اینکه میداند درست نیست (چون طبیعی نیست پنج بار دستت را بشوری وقتی با یک غریبه دست میدهی) اما به سختی میتواند دست از انجام آنها بردارد و گاهی اصلا نمیتواند.
2. نظافت/نظم
شستن وسواس گونه دست ها یا نظافت منزل برای کاهش ترس اغراق آمیز از آلودگی؛ وسواس در نظم یا تقارن.
3. شمارش/احتکار
شمارش مکرر اقلام یا اشیاء، مانند لباس‌ها یا بلوک‌های پیاده‌رو هنگام راه رفتن. احتکار اقلامی مانند نامه های ناخواسته و روزنامه های قدیمی.
4. ایمنی/بررسی
ترس وسواسی در مورد آسیبی که به خود یا دیگران وارد می شود که می تواند منجر به رفتارهای اجباری مانند بررسی مکرر خاموش شدن اجاق گاز یا قفل بودن پنجره ها و درها شود.
5. مسائل جنسی
داشتن حس انزجار غیرمنطقی نسبت به فعالیت جنسی.
6. مسائل مذهبی/اخلاقی
احساس اجبار به نماز خواندن چند بار در روز یا به حدی که در کار و یا روابط آنها اختلال ایجاد کند.
7. عقاید ماوراء طبیعی
فردی که نمیتواند دست از شستن خانه، چک کردن خاموش کردن برق ها اداره یا بو کشیدن جاهای کثیف بردارد گاها پیش می‌آید تصور کند که اگر آنها را انجام ندهد اتفاق بدی می‌افتد.
زنی با از دست دادن فرزندش دچار اختلال وسواس میشوذ. او هر روز خود را مجبور میکند پنجاه صفحه قرآن بخواند و مطمئن است اگر یک روز این کار را نکند فرزند دیگرش را نیز از دست میدهد.
تفاوت اختلال وسواس و دیگر وسواس ها چیست
ما هر روزه با یک سری افکار و کارها خواسته یا ناخواسته روبه رو میشویم که مدام سراغمان می‌آیند.
از دست فرزندمان دلخور هستیم و شاید مشاجره ای رخ بدهد که تا چند روز ما را کسل کند.
یا با دزدی که به خانه مان شده تا چند ماه قفل بودن در منزلمان را چند بار چک کنیم.
اما باید توجه داشته باشیم که این حالات به دلیل مشخصی به وجود آمده اند و احتمالا بعد از مدتی هم رفع میشوند اما کسانی که دچار اختلال وسواس شده اند، زندگی روزمره شان مختل میشود.
راه های تشخیص اختلال وسواس یا OCD
1. اختلال روی روابط کاری، تحصیلی و عاطفی
به طور خلاصه افکار و اعمالی تکراری و با تشریفات که ادامه ی روابط شغلی، تحصیلی، عاطفی و حتی فردی را دچار اختلال میکند.
کسی که به اختلال وسواس دچار هست در محل کار:
- باید اتاق کارش را هر یک ربع ساعت جارو کند
- دست هایش را هر نیم ساعت بشوید حتی اگر از جایش تکان نخورده باشد
- درِ اتاقش حتما باز یا برعکس بسته و قفل شده باشد
- افراد تازه وارد قبل از نزدیک شدن بهش ماسک بزنند
- هر کسی نمیتواند به وسایل کار او یا خودش نزدیک شود.
2. مدت زمان درگیری با وسواس
برای تشخیص اختلال وسواس که البته باید نزد روانشناس یا روانپزشک مجرب رفته، مدت زمانی که فرد درگیر افکار یا اعمال وسواس گونه:
- به طور کلی بیش از شش ماه درگیر انجام ملاحظات و افکار وسواسی
- مدت زمان انجام تشریفات افکار و اعمال وسواسی یک ساعت یا بیشتر
مثلا یک ساعت تمام به یک موضوع واحد و یک فرد افکار نشخوارانه داشته باشد. یا ساعتی راجع به رفتن به جایی و حرف زدن افکار وسواس داشته باشد.
3. رفتار های ایمنی
قبلا هم اشاره شد که فرد با اختلال وسواس فکر میکند اگر فلان کار مشخص را انجام ندهد تبعات زیاد باری خواهد داشت.
اگر یک برگه را نه بار مرور کند و نه ده بار قطعا یک غلط املایی را جا خواهد انداخت.
رفتار ایمنی که در برابر افکار انجام میدهند نیز به همان اندازه مهم هست که خود فکر یا عمل غیر سالم، اهمیت دارد.
زنان و نوجوانان بیش از مردان در خطر ابتلا به وسواس هستند
طبق تحقیقات به دست امده در americam psychiatric association زنان بیش از مردان دچار اختلال وسواس فراگیر میشوند.
همین طور این اختلال بیشتر در دوران نوجوانی و جوانی مشاهده میشود. میانگین سنی اختلال وسواس 19 سال است.
درمان OCD یا اختلال وسواس فکری عملی
البته که درمان این اختلال و هر نوع اختلال دیگری باید حتما به کمک روانشناس و روانپزشک مراجعه کرد.
ما در اینجا تنها راهبرد های کلی را عرض میکنیم:
1.کسب بینش
یعنی شخص متوجه شود خودش و افکارش جدا از یکدیگر هستند. منطقی تر میتواند به اختلالش از سوم شخص نگاه کند و پی به اشتباهاتش ببرد.
2.روبه رو شدن با ترس فکری
فرد با ترس فکری ش رو به رو شود. اگر فکر میکند تماس با اجسام و وسایل در خیابان بیماری به او انتقال خواهد داد، با وسایل آشنا تر شروع به تماس کند.
در اینجا باز لازم به ذکر است که این کار را اگر فرد به تنهایی یا با اشخاص غیر حرفه ای مواجه درمانی انجام دهد ضررات بیشتری از خودد اختلال در پی خواهد داشت پس به یک مشاور مراجعه کنید!
3. دارو درمانی
روش دیگری که در کنار روان درمانی برای اختلال وسواس استفاده میشود، تجویز داروهایی هست که سرتونین را افزایش دهد.
سرتونین انتقال دهنده ی عصبی که در مغز ما شبیه به حس پاداش عمل میکند. به ما احساس خوبی برای ادامه دادن طبیعت خود میدهد.
این دسته از داروها برای بیمارانی که دارای افسردگی هستند نیز استفاده میشود اما در این اختلال وسواس دوز بالاتری مورد استفاده قرار میگیرد.
راه های پیشگیری از اختلال وسواس
بهترین درمان، پیشگیری هست.
سخنی که بسیار شنیده ایم و چه قدر هم حرف خوب و به جایی هست.
هرچند که صاحب نظرانی که به یونگ معتقدند میگویند در بیست سال اول زندگی کوله باری بسته میشود و بقیه ی زندگی انسان در پی خالی کردن آن کوله بار است.
کمی انسان را در جبر فرو خورده قرار میدهند اما اگر شما به این اختلال دچار نشده یا فکر میکنید در معرضش هستید راه های ساده ای هست که میتوانید از خود یا عزیزانتان مراقبت کنید.
- مدیتیشن. فایل های صوتی که در یوتیوب یا سایت های ایرانی مثل نماشا پیدا میشود و ذهن و بدن را ارام میکند.
- یوگا. ورزش هایی که نه تنها با جسم بلکه با روان و روح در ارتباط باشد و انسان را در هر دو ابعاد به تعالی نزدیک کند.
- خواندن کتاب. یکی از موثر ترین روش های درمان که بسیار بسیار در سراسر نقاط جهان در کنار روان درمانی استفاده میشود خواندن کتاب های مفید برای آرام بودن، شناخت خود و یاد گرفتن هست.
بدون دیدگاه