راه اصیل هشتگانه در فلسفه؛ دین بودیسم و روانشناسان رفتارگرا یا روانکاو نقطه ای مشترک، قابل اطمینان و تاثیرگذار دارند که آن، رهایی از علائم ناخوشایندی روانی و انعطاف پذیری در زندگی می‌باشد.
راه اصیل هشتگانه ما را به عدالت، نگاه منسجم از حقیقت، مراقبه، حفظ ارزش و خودآگاهی سوق میدهد؛ همان عواملی که در روانشناسی، تحت عنوان درمان شناختی، درمان رفتاری و هیجان مدار یاد میشود.
راه اصیل هشتگانه چیست
فهمیدن راه اصیل هشتگانه در رسیدن به نقطه ی تفاهم روانشناسی و فلسفه که در نهایت به درمان و بهداشت روانی کمک میکند، بسیار تاثیر گذار است. این راه یکی از معروف ترین ابعاد مذهب بودیسم شناخته شده و جالب تر از آن این است که اکنون در مدل های متفاوت روانشناسی به کار می‌رود.
راه اصیل هشتگانه، راهنمایی‌ست که بودا در طی 35 سال زندگی، بعد از رسیدن به روشنگری در تلاش بود تا آن را با کلمات متفاوت مطابق با درک افراد بگوید.
این راهی‌ست نه مانند پله به نوبت، بلکه تمام هشت راه در یک فرد باید همزمان و تقریبا هماهنگ با یکدیگر بهبود یابد.
راه هشتگانه بودا همه ی جوانب زندگی را در بر میگیرد و شامل سه دسته ی اصلی می‌باشد:
- اخلاق
- مدیتیشن
- خرد
اخلاق
1. رفتار اخلاقی: عملی ماهرانه، بدون تقلب زندگی کردن و آسیب نزدن به دیگران می‌باشد.
2.گفتار درست: هر آنچه موجب درد، نفرت، کینه‌توزی، بدگمانی، خشم و حسد میشود باید شسته شده و از بیان دور شود تا انسان به زندگی در صلح با خود و دیگران برسد.
این همان اصلی ست که در نیروانا وجود دارد و دوری از رنج است.
حتی فروید نیز در تعریف انسان سالم میگوید:
به شخصیتی سالم گفته میشود که به دور از احساس عذاب وجدان و گناه با دیگران در ارتباط باشد.
این بدان معناست که با اینکه این روانکاو معروف اخلاق را در حیطه ی روانشناسی بررسی نمیکرد اما آسوده بودن انسانی از عذاب وجدان و گناه اصلی اخلاقی به شمار می‌آید.
3.امرار معاش: به معنای هرگونه فعالیت آزادانه اما بدون آسیب به دیگران و حفظ حریم آنها می‌باشد.
در نهایت سه جزء از هشت موارد بودا، اعتقاد به کارما به چشم میخورد.
مدیتیشن
4.ذهن آگاهی: درک و دریافت و ارتباط درست از ذهن و بدن.
5.تمرکز درست: برای انجام مدیتیشن و مراقبه و همینطور ارتباط با بدنتان، باید بتوانید تمرکز خود را هر روزه بهبود ببخشید.
6. تلاش درست: رسیدن به تمرکز و ذهن آگاهی نیازمند تلاش صحیح و در مسیر درست می‌باشد. بی‌راهه رفتن در این امور راحت تر از آن است که فکر میکند. پس باید به آموزش مناسب برسید. که روانشناسان امروزی با رویکرد های درمانی مناسب در این امور می‌توانند کمک حرفه ای بکنند.
خرد
7. بینش درست: فهمیدن درست از غلط و یافتن حقیقت امور می‌باشد.
8. روشن بودن: در مسیر رسیدن به سعادت و آرامش باید شفاف در اقدامات خود باشید و آگاهی را افزایش دهید.
درمان فلسفی چه طور امکان پذیر است
درمان فلسفی به راه رو روشی گفته میشود که میتوان درمان، عملی پزشکی و روانشناسی را با فلسفه و منطق ترکیب کرد.
در درمان فلسفی، مراکز درمانی و کادر متخصص در حوزه ی سلامت و بهداشت روان، نه تنها برای بهبود و ارتقا افراد از دارو، بلکه شناخت، ارزش ها، هویت، شخصیت و ادراک‌شان را نیز مورد درمان قرار می‌دهند.
خوشبختانه موج های جدید روانشناسی از CBT تا ACT و طرحواره درمانی به این ابعاد انسانی توجه نشان داده اند؛ آنها را با هم بررسی میکنیم.
CBTدرمان مبتنی بر رفتار و شناخت
راه اصیل هشتگانه که توسط بودا ارائه شد به ادراک و تفسیر درست، تمرکز بر روی حقایق و تلاش برای به دست آوردن بینش وتکیه کرده بود.
در درمان مدرن سی بی تی نیز روانشناسان، رفتار آدمی در مراحل متفاوت زندگی را که با چالش یا دردسر مواجه شده بررسی و بهبود پیدا می‌دهند؛ در کنار آن، شناخت انسان از خود، هیجانات، احساسات و نقشی که در خانواده یا روابط بازی میکند، تغییر و ارتقا می‌یابد.
ACT
اضلاع شش گانه ماتریکس اکت که مورد قبول بسیاری از مشاوران، خانواده درمانگران و حتی زوج درمانگران است مبتنی بر:
- کشف ارزش ها
- مدیتیشن و ذهن آگاهی
- شناخت نادرست از واقعیت و… که در راه اصیل هشتگانه نیز دیده میشد، استوار است.
طرحواره درمانی
این روش، به عنوان درمانی برگرفته از روانکاویِ فروید و یونگ همراه با تمرین های بیرونی هدفمند که در CBT بیشتر دیده میشود، درمان تازه ای می‌باش.
طرحواره درمانی د که با اهداف تمرکز بر تجریبات کودکی و تاثیر آن بر اکنون، اصلاح تجربه های باقی مانده در ذهن و بهبود رفتار با خویشتن و دیگران می‌باشد.
ما در راه اصیل هشتگانه نیز رفتاری درست و مناسب را در کنار آگاهی از خود و جهان، اخلاقی رفتار کردن و ذهن آگاهی برای رسیدن به آرامش می‌دانیم.
رسیدن به نیروانا
مهم نیست در چه حیطه ای تحقیق انجام شود؛ فلسفه، عرفان، دین و روانشناسی؛ همگی بر رفتار و شناخت آدمی به طور هدفمند متمرکز شدند و متفق القول هستند که راه رهایی از سختی و مشقت را ارائه دهند.
در تاریخ فلسفه، مولانا، اپیکور، نیچه، کریشنا مورتی و نام های قدرتمند دیگری درباره رهایی از رنج صحبت کرده اند.
همین طور که در روانشناسی، فروید، الن دوباتن، یونگ همراه دیگر روانشناسان جدید تر پاسخی که یافته اند را ارائه دادند.
اما سالها قبل تر از فروید، نیچه و درمانگران شناختی و تجربی، نیروانا در فلسفه آسیایی وجود داشته و راه رهایی از رنج را عنوان کرده.
رسیدن به نیروانا یک موقعیت یا مکان نیست، بلکه حالتی درونی و روانی‌ست که با تمرین های لازم، رنج و درد که حاصل دشمنی، خشم، حسادت و نیرنگ است از بین می‌رود.
نیروانا در فرهنگ آمریکایی با لذت‌جویی و رهایی از قید و بند گره خورده که شاید زیاد درست نباشد.
و در فرهنگ ویکتوریایی رسیدن به نیروانا، معادل دست شستن از امور دنیوی و انزواست که قطعا به نادرستی برداشت شده.
چرا که بودا انسان را به زندگی صحیح و نیکو رهنمود کرده نه دوری از آن.
نتیجه گیری:
در نتیجه، فلسفه، مذهب و روانشناسی در ریشه های گمشده خود، بسیار به یکدیگر شبیه هستند.
از این بابت میتوان کمی اطمینان خاطر داشت که همگی به دنبال سعادت بوده و به نظریاتی نسبتا یکسان رسیده اند.
برای مثال زندگی با آگاهی، عمل درست و تلاش برای روشن بودن در مسیر را هدف کار خود قرار داده اند و انسان را از غفلت، خشم، بینش نادرست، دور کرده اند.
همچنین که آنها نام های متفاوتی برای دوری از رنج، سعادت و آرامش آدمی بیان میکنند؛ اما چه نیروانا در بودا و عرفان، چه بررسی و حل عمق ناخودآگاه و ناهشیار در نظریه های روانشناسی به مقصدی مشترک میرسیم.
منابع:
بدون دیدگاه