مقدمه
در دنیای روانشناسی شاید کمتر کسی را بتوانیم مثال بزنیم که تأثیرات قابل‌توجهی را به اندازه زیگموند فروید در علم روانشناسی گذاشته باشد. زیگموند فروید به‌عنوان عصب‌شناس اتریشی و بنیان‌گذار مکتب روانکاوی شناخته می‌شود. او که در طول دوران حرفه‌ای خود به‌عنوان یک روانشناس توانست چندین نظریه مهم را در حوزه روانشناسی ارائه دهد، به‌نوعی بنیان‌گذار مکتب روانشناسی معاصر بوده است. در این مقاله می‌خواهیم به بررسی نظریه های مهم فروید در حوزه‌های مختلف پرداخته و آنها را برای شما خوانندگان گرامی توضیح دهیم.
آشنایی با زیگموند فروید
قبل از بررسی و معرفی نظریه های مهم فروید ابتدا به معرفی وی می‌پردازیم. زیگموند فروید عصب‌شناس اتریشی است که در سال ۱۸۵۶ در منطقه‌ای به نام موراویا که امروزه در کشور جمهوری چک قرار دارد، به دنیا آمد. او که تحصیلات پزشکی خود را در دانشگاه وین به پایان رساند، به دلیل علاقه‌ای که به عملکرد ذهن انسان پیدا کرده بود، تکنیک‌های جدیدی را برای واکاوی بخش پنهان روان انسان معرفی نمود.
فروید در سال ۱۹۳۹ در شهر لندن درگذشت. با این حال پس از ۸۰ سال از درگذشت فروید، هنوز هم به‌عنوان یکی از بحث برانگیزترین نظریه‌پردازهای علم روانشناسی شناخته می‌شود. در ضمن فروید نظریات مختلفی را در بحث روانشناسی مطرح نمود که به‌عنوان یک فرد علاقه‌مند به دنیای روانشناسی بهتر است تا به آنها آشنا باشیم. از این بابت در ادامه شما را با نظریه های مهم فروید آشنا می‌کنیم.
نظریه روانکاوی فروید
نظریه روانکاوی یکی از نظریه های مهم فروید است. بر اساس نظریه روانکاوی ذهن انسان از سه حالت آگاهی، نیمه‌آگاهی و ناخودآگاهی تشکیل شده است. او معتقد بود که اکثر رفتارها، احساسات و انگیزه‌های انسان تحت‌تأثیر ضمیر ناخودآگاه هستند و برای دسترسی به آنها، باید از روش‌هایی مانند تحلیل رؤیا، لغزش کلامی (لغزش فرویدی) و گفتار درمانی استفاده کرد.
نظریه ساختار شخصیت فروید
یکی دیگر از نظریه های مهم فروید نظریه ساختار شخصیت است که بر اساس آن، شخصیت انسان از سه بخش تشکیل شده است: نهاد (ID)، خود (EGO) و فراخود (SUPER EGO). نهاد، منبع غریزه‌ها و میل‌های جنسی و پرخاشگری است که بر اساس اصل لذت عمل می‌کند. خود، نماینده هویت و واقع‌گرایی است که بر اساس اصل واقعیت عمل می‌کند. فراخود، نماینده ارزش‌ها و قوانین اخلاقی است که بر اساس اصل ایده‌آل‌گرایی عمل می‌کند. تعارض بین این سه نهاد، موجب ایجاد سازوکارهای دفاعی می‌شود.
نظریه رشد روانی جنسی (رشد شخصیت)
یکی دیگر از نظریه های مهم فروید نظریه رشد روانی – جنسی است که بر اساس آن، انسان در طول زندگی خود از پنج مرحله عبور می‌کند که شامل موارد زیر خواهد بود:
- مرحله دهانی (از تولد تا یک‌سالگی): به عقیده فروید در این دوره دهان منبع اصلی لذت و رضایت است. کودک یاد می‌گیرد که برای تغذیه و آرامش به دیگران اعتماد کند و به آنها وابسته باشد.
- مرحله مقعدی (۱ تا ۳ سالگی): به عقیده فروید در این دوره مقعد کانون لذت و کنترل است. در این دوره کودک یاد می‌گیرد که حرکات روده را تنظیم کند.
- مرحله فالیک (۳ تا ۶ سالگی): اندام تناسلی مرکز لذت و کنجکاوی است. به نظر فروید کودک از تفاوت‌های جنسی آگاه می‌شود و به والد جنس مخالف علاقه پیدا می‌کند.
- مرحله نهفتگی (۶ سالگی تا بلوغ): تکانه‌های جنسی خفته است و کودک روی فعالیت‌های اجتماعی و فکری تمرکز می‌کند. کودک با والدین همجنس خود هم ذات پنداری می‌کند و با همسالانش دوستی برقرار می‌کند.
- مرحله تناسلی (بلوغ تا بزرگسال): انرژی جنسی دوباره بیدار شده و به سمت روابط جنسی بالغ هدایت می‌شود. در کودک احساس هویت و صمیمیت با دیگران ایجاد می‌شود.
در هر مرحله، انرژی جنسی یا لیبیدو بر روی یک ناحیه بدن تمرکز می‌یابد و تجربیات و تعارضات مربوط به آن مرحله، بر شکل‌گیری شخصیت و روابط جنسی انسان در آینده تأثیر می‌گذارند.
نظریه فروید درباره تحلیل رویا
فروید نیز نظریه‌ای درباره تحلیل رویا ارائه داد که بر اساس آن، رؤیاها نمادهایی از آرزوها و ترس‌های ناخودآگاه هستند که در حالت خواب به‌صورت مبهم و پنهان به‌ظاهر می‌آیند. فروید معتقد بود که تفسیر رؤیاها می‌تواند راهی برای دسترسی به ناخودآگاه و روان‌درمانی باشد.
سخن پایانی
در این مقاله شما را با نظریه های مهم فروید در حوزه روانشناسی و روانکاوی آشنا کردیم. درصورتی‌که تمایل داشته باشید تا با نظریات این دانشمند قرن بیستم آشنایی بیشتری پیدا کنید، شما را به مطالعه سایر سری مقالات این وبلاگ آموزشی دعوت می‌کنیم.
همچنین لازم به ذکر است بسیاری از روانشناسانِ معاصر ادامه دهنده ی راه فروید و چه بسا تعدیل کننده ی افکار و عقاید وی بوده اند.
یکی از جدید ترین متد های درمانی که پایه و اساس روانکاوی داشته اما همراه با عصر نوین تعدیل شده: اضلاع ششگانه ماتریکس اکت میباشد؛ در این روش درمانی نه تنها شما به گذشته برده میشوید و با ناکامی ها، مراحل متفاوت رشد و تثبیت های فرویدی درمان میشوید بلکه با کمک گرفتن از راه های دیگر همچون مدیتیشن ، درمان رفتاری و شناختی یک درمان همه جانبه به حساب می آید.
همینطور برخی از تست های روانشناختی و شخصیت شناسی ریشه در مفاهیم نظریات مهم فروید دارد که میتوانید آنها را در رزیک بیشتر مطالعه فرمایید.
[…] بخش اصلی است که میتوانید آنها را به طور کامل در مقاله ی نظریات کلی فروید آن را مطالعه فرمایید که قطعا خالی از لطف […]
[…] از نظر فروید و روانکاوان معاصر تربیت و ماندن در مراحل رشد روانی ـ جنسی فروید باعث تداوم احساس رنج، شرم، خساست و … […]
[…] برای تفسیر فرهنگ و جامعه بود. یکی از مهم ترین نظریات زیگموند فروید درباره مکانیزم های دفاعی […]