اضطراب اجتماعی یا فوبی اجتماعی به ترس و اضطراب شدید هنگام مواجه با موقعیت های اجتماعی میگویند؛ که از روان درمانی و دارو درمانی استفاده میشود.
موقعیت های اضطراب اجتماعی
- ترس از قرار گرفتن در گروه های اجتماعی، دوستانه، شغلی.
- هنگام ارائه یک کنفرانس ترس شدید احساس میکنید به طوری که اجتناب پیوسته از آن موقعیت ها دارید.
- عدم تمایل و اضطراب شدید برای غذا خوردن، ارتباط چشمی یا پیشنهادات در حضور دیگران.
- با آگاهی یافتن از موقعیتی که قرار است به عنوان یک میزبان یا سخنران در حضور جمع باشید، احساس اضطراب و ناتوانی میکنید.
- تصور اینکه افراد شما را مورد تمسخر قرار میدهند یا از نظرشان بی ارزش هستید، پس در گوشه ای مخفی میشوید.
علائم اضطراب اجتماعی
- تعریق و افزایش ضربان قلب
- احساس تهوع و سرگیجه
- دلپیچه یا سردرد
- حس گیر کردن چیزی در گلو
- لرزیدن دست و پاها
- حس اینکه همه به شما نگاه میکنند
- عدم کنترل ذهنی و فراموشی های عصبی
- لکنت زبان
همگی این موارد در موقعیت هایی باشد که دیگران حضور دارند و شما قرار است در کنارشان کاری انجام بدهید؛ مثلا بازی کنید یا شام بخورید.
چه کسانی دچار اضطراب اجتماعی میشوند؟
سن خاصی برای اضطراب اجتماعی وجود ندارد. کودکی با اضطراب اجتماعی پرخاشگری های شدید که متناسب با موقعیت نیست بروز میدهد و یا گوشه گیری متداول نشان میدهد.
برخی تحقیقات حاکی از آن هستند که نوجوانانی که دچار اضطراب اجتماعی میشوند به دلیل نگاه ایده آل گرایی زیاد مختص به این دوره سنی، با بزرگ تر شدن از شدت آن کاسته میشود.
اما برخی افراد هم با وارد شدن به فضای رقابتی کاری، ازدواج و خانواده ی دوم ممکن است به شدت اضطراب اجتماعی که قبلا قابل کنترل بوده به طور فزاینده ای اضافه شود.
چرا دچار اضطراب اجتماعی میشویم؟
برای راه های درمان اضطراب اجتماعی بهتر است بدانیم ممکن است این ترس از جمعیت از یک سانحه یا اتفاق تروماتیک که در گذشته اتفاق افتاده، باشد.
و یا اضطراب اجتماعی به دلیل حمله های عصبی و پنیک که تجربه کردیم و اطرافمان افراد ناآشنا با یک واقعه ی دردآور بوده ذهنمان را به ترس از حضور در کنار دیگران سوق داده باشد.
یک حقیقت روانشناسی وجود دارد و آن این است که بیماری های روانی در پی یکدیگر و گاه برای مخفی کردن همدیگر می آیند.
پس برای راه های درمان اضطراب اجتماعی باید دلیل اصلی آن را پیدا کنیم.
آیا به دلیل افسردگی و عدم تمایل به فعالیت های گروهی است؟ یا سانحه ای تجربه کردیم که سعی داشتیم آن را سرکوب کنیم؟ ممکن است همیشه بی دلیل اضطراب داشته ایم و این تنها مربوط به اجتماع نیست؟
پاسخ مثبت به هر کدام از سوال ها ما را برای درمان به سمت و سوی خاصی میبرد.
راه های درمان اختلال اضطراب اجتماعی
به طور کل سه دسته درمان برای اختلال اضطراب اجتماعی وجود دارد:
- دارو درمانی
- روان درمانی
- خود هدایتی
1. دارو درمانی
داروها باید تحت نظارت روانپزشک و روانشناس تجویز و بعد از هر دوره درمان که بین یک تا شش ماه معمولا متغیر است، تغییرات مورد بازبینی قرار بگیرید.
دارو درمانی برای راه های درمان اضطراب اجتماعی شامل: ssri یا بازدارنده بازجذب سروتنین است که به دو دسته اسیتالوپرام یا سرترالین تقسیم میشود.
این دارو ها معمولاً برای درمان کودکان و جوانان استفاده نمی شوند. به خصوص برای کودکان که نیاز به روان درمانی از جمله بازی درمانی و هنر درمانی دارند.
2. روان درمانی
افرادی که سطح بینش بالا تا متوسط دارند میتوانند از درمان های گروهی یا طرحواره درمانی کمک بگیرند.
طرحواره درمانی به این خاطر که بخشی از ابعاد آن از روانکاوی می آید و باید در گذشته ی فرد جست و جو شود، نمیتوانند افرادی که بسیار بدحال هستند را درمان کند.
گروه درمانی نیز همین شرایط را دارد؛ برای درمان اختلال اضطراب اجتماعی اگر نتوانیم بینشی داشته باشیم که افراد دیگر را لحاظ کنیم اصلا نمیتوان در این گروه درمانی شرکت کرد تا نتیجه مطلوب گرفت.
نکته ی مثبت گروه درمانی عدم احساس تنهایی، مشاهده ی افرادی با خصوصیت شما، توجه به روند پیشرفت دیگران، حس دیده شدن دقیق و صد در صد را ندارد.
افراد با بینش پایین یا همان اختلال اضطراب شدید برای روان درمانی معمولا به CBT که درمان شناختی رفتاری ست ارجاع داده میشوند.
در این روش درمانی افراد در پی خاموش کردن رفتار های قابل مشاهده مثل غذا خوردن و صحبت کردن در حضور دیگران هستند.
و آخرین بخش در راه های درمان اضطراب اجتماعی، خود هدایتی ست.
3. خود هدایتی
- خواندن کتاب های مرتبط با افرادی که این اختلال را تجربه کردند و چیزی که کمکشان کرده.
- مدیتیشن.
- آگاهی از حالات روانی اکنونی خودتان.
- شرکت در برنامه های آنلاین که البته تحت نظر یک روان درمانگر است.
انواع اضطراب اجتماعی
برای شناختن راه های درمان اضطراب اجتماعی لازم به ذکر است که طبق کتاب dsm5tr دو شاخصه اصلی وجود دارد:
افرادی که فقط در اجرا و به نمایش در آوردن بخشی از کارهایشان اضطراب اجتماعی را تجربه میکنند.
افرادی که در تمام حوزه هایی که مربوط به حضور دیگران است اضطراب اجتماعی را احساس میکنند.
و دومین تقسیم بندی: افرادی که اضطراب اجتماعی خفیف، متوسط و شدید دارند.
- اضطراب اجتماعی خفیف: میتوانند در حضور دیگران باشند هر چند که اضطراب را تجربه میکنند اما توانایی کنترل آن را دارند.
- متوسط: تنها میتوانند برخی مکان ها اضطراب خود را کنترل کنند و در سایر مواقع و رویداد ها اضطراب آنقدری هست که اجتناب میورزند.
- شدید: در تمام رویداد ها و موقعیت ها اضطراب شدید همراه با تنیدگی عضلات، عرق کردن، لکنت زبان را تجربه میکنند.
منابع:
کتاب DSM5TR
[…] اضطراب عمومی […]
[…] اضطراب های مداوم […]