گروه درمانی یعنی حرف زدن از نیاز ها، افکار و اعمالی که شاید هیچ وقت به کسی به جز فرد درون آینه نگفته باشیم. گروه درمانی، شجاعت حرف زدن، درک کردن و شنیدن است. احساس تنها نبودن و راهنمایی شدن فوایدی درمانی است که تنها در یک گروه می‌توان یافت.
اهمیت گروه درمانی
برای رسیدن به فایده گروه درمانی بهتر است بدانیم اصلا این درمان گروهی از کجا آغاز شده؛ چرا که با این پرسش اهمیت و کارکرد آن نمایان می‌گردد.
شروع کار گروه درمانی در ابتدا هیچوقت درمان روانشناسی و روانکاوی نبود، بلکه پزشکان برای ارائه ی آموزش و مراقبت های شیوع بیماری، مانند سل، مردم را نزد یکدیگر جمع می‌کردند و به آنها آموزش های لازم را می‌دادند.
پزشکان کم کم متوجه ی بُعد دیگری از درمان این افراد شدند و آن حمایت روانی اعضا از یکدیگر بود؛ که هر چند هدف گرد آمدن آنها نبود اما اهمیت گروه درمانی از همینجا آغاز شد.
همین طور که حرف زدن از حالات و احساسات، غریزه ی اولیه ی انسانی‌ست و باعث میشد مردم یکدیگر را درک کرده و به شکار بروند یا با یکدگیر خانه بسازند، اهمیت گروه درمانی به این بعد نیز کاملا توجه داشت.
گروه درمانی چیست
اگر بخواهیم به طور ساده گروه درمانی را تعریف کنیم، باید گفت:
- افرادی با مشکلات زمینه ای مشابه گرد هم آمده، از تجربیات، افکار و احساسات خود درباره ی مشکل موجود و تاثیرش بر زندگی خود حرف میزنند.
- بخش دیگری از گروه درمانی، انعکاس و بازخورد به دیگران است. زمانی که به بقیه پیشنهاد، امید، دلداری و همدلی می‌دهیم؛ همین‌طور عزت نفس خود بالا می‌رود.
- اهمیت گروه درمانی همچنین در این تعریف گنجانده شده که روانشناس می‌تواند به افراد بیشتری کمک کند و از لحاظ کارکرد، گروه درمانی تاثیر گسترده تری دارد.
انواع گروه درمانی
شاید عبارت: انواع گروه درمانی، زیاد به گوشتان خورده باشد؛ اما در کل تفاوتی بین محیط و فضا و اهداف گروه درمانی وجود ندارد. تنها تفاوت، در انواع مختلف بیماری و اختلالات روانی است که مشاور بر روی آن کار و روشی را انتخاب میکند.
در نهایت هدف درمانی، بهبود علائم رفتاری و افکار اعضای یک گروه با یکدیگر و تاثیر متقابل است.
- برخی روانشناسان درمان هایی منحصر به بیرون از زندگی گروه را انتخاب میکنند. در این مورد صحبت بیشتر درمورد دنیای خارج است.
- بعضی دیگر از متخصصان با تمرکز بر حالات روانی و مکانیز‌م های دفاعی دارند.
- سایر مشاوران نیز ممکن است درمان را به صورت ترکیبی از مشاوره ی فردی، دارو درمانی و گروه درمانی بدانند.
- همین طور درمان گروهی مثل زوج درمانی می‌تواند تنها شامل زن و شوهر باشد.
در هر یک از انواع گروه درمانی که می‌تواند شامل زیر مجموعه های بیشتری نیز باشد، آنچه اهمیت دارد احساس گروه، حرف زدن و در نتیجه بهبود و حرکت از نقطه ی شروع است؛ و این مزایای گروه درمانی را تعریف میکند.
7 فایده گروه درمانی
- حمایت عاطفی از طریق اعضای گروه و مشاورین با‌تجربه
- حرکت به سوی درمان
- احساس تنها نبودن در مشکل جسمی یا روانی
- شناخت روحیات، افکار، اعمال و احساسات خود از طریق شنیدن اعضا
- افزایش عزت نفس و کارکرد های جمعی مثل حرف زدن و انتقاد شنیدن
- تعلق به یک مکان و فضای امن
- محرمانه بودن
1. حمایت عاطفی
اولین فایده گروه درمانی را می‌توان کسب حمایت عاطفی درنظر گرفت. زمانی که افراد کنار یکدیگر در یک مسئله ی مشترک هستند، تلاش می‌شود تا نه تنها خود بلکه دیگران را هم درک کنند.
2. حرکت به سوی درمان
احتمالا نظریه ی یادگیری مشاهده ای بندورا را همگی ما چندین بار در زندگی تجربه کرده ایم. از همان کودکی وقتی دیدیم خواهر یا برادر بزرگترمان با عصبانی شدن فریاد می‌زند ما هم یاد گرفتیم فریاد بزنیم. یا با تنبیه شدن شخصی در کلاس ما آن کار را انجام ندادیم تا تنبیه نشویم.
فایده گروه درمانی حرکت برای درمان است؛ وقتی که شاهد مشکل دیگران، کمک گرفتن و بهبود آنها هستید خودتان نیز به همین سمت می‌روید.
3. احساس تنها نبودن
این فایده گروه درمانی قطعا از لحظه ی ورود به سالن های مشاوره و درمان مورد علاقه ی همه خواهد بود.
درست است که افراد منحصر به فرد هستند و مشکلات گوناگونی دارند اما نیازی نیست در این مبارزه تنها باشند؛ این شعاری‌ست که در گروه درمانی وجود دارد.
شما تنها نیستید، کسانی با مشکل شما وجود دارند و حالا قرار است کنار یکدیگر آن را حل کنیم.
4. شناخت خود
«خود» شامل روحیات، افکار و احساسات و اعمال می‌شود. معمولا زمانی که در ارتباط با دیگران یا حتی هجوم موانع ذهنی هستید، یادتان می‌رود که چه احساسی در آن لحظه دارید.
در واقع صدای خود را گم می‌کنید. گویا نمی‌دانید چه کاری بهتر است و حس خوب‌تان را بر‌می‌گرداند.
در گروه درمانی کمک می‌شود تا افراد بتوانند در موقعیت های گروهی و بین فردی خود را به درستی ابراز کنند.
مثلا مشاوران باید آماده چنین سخنانی باشند:
- با اینکه حرف زدن با شما را دوست دارم اما خیلی طول میکشد تا به بحث اصلی برسید.
- میخواهم به شما نزدیک باشم اما انگار مرزی بین ما ساخته اید.
- احساس میکنم این جلسات آنطور که باید پیش نمی‌رود آیا پیشنهادی برای تسریع درمان دارید؟
5. افزایش عزت نفس
همچنان که بالاتر هم دیدید زمانی که افراد در گروه درمانی حرف میزنند برای پاسخ به آن و همین طور در شرایط واقعی زندگی باید عزت نفس کافی داشت.
پس فایده گروه درمانی بالا بردن مهارت و توانایی های خود و خودارزشمندی است تا در نتیجه ی آن بتوان با دیگران کار کرد، معاشرت داشت و از زندگی اجتماعی لذت برد.
6. احساس تعلق داشتن
تشکیل خانواده، گروه دوستان، پیدا کردن افرادی با شباهت های شما و تفاوت های جذابی که مد نظر دارید و مثال های بسیار دیگر وجود دارد که نشان می‌دهد انسان نیاز به احساس تعلق دارد.
احساس تعلق و بودن در گروه، طبق سلسله مراتب نیاز مزلو در جایگاه سوم قرار دارد. یعنی بعد از غذا و سرپناه امن، نیاز به دوست داشتن و تعلق به جایی و کسی پیدا می‌شود.
فایده ی گروه درمانی این است که احساس تعلق را برای شما ارضا میکند.
7. محرمانه بودن
حرف زدن از احساسات و افکاری که تا حالا شاید نزد خودتان بلند هم نگفته باشید، گام بزرگی برای هر کس به حساب می‌آید.
بسیاری اوقات همین امر باعث می‌شود مشاوره های انفرادی به موفقیت نرسد چرا که مکانیز های دفاعی، ناخودآگاه، خجالت و شرم یا هر آنچه اسمش را می‌گذارید، جلوی حرف زدن شما برای یک نفر را بگیرد.
اما فایده گروه درمانی در این است که افرادی با مشکل شما بدون قضاوت شدن صحبت میکنند و این کم کم شما را نیز به سمت و سوی حرف زدن می‌کشاند.
البته تفاوتی که گروه درمانی با گروه دوستان یا فامیل دارد در این است که این اطلاعات محرمانه باقی‌میمانند. برخی گروه درمانی ها در ابتدا برای ورود به جلسات فرم محرمانه بودن اطلاعات را به مراجعان می‌دهند؛ در غیر این صورت به دلیل مشکل یکسانی که بین مراجعین است کم و بی دلیل خواهد بود که اطلاعات دیگری را فاش کنند.
گروه درمانی بهتر است یا درمان انفرادی
گروه درمانی برای همه نیست. این یک واقعیت است که شاید کمتر گفته می‌شود.
پس در پاسخ به این سوال که: گروه درمانی بهتر است یا درمان انفرادی باید ببینیم ورود چه کسانی به گروه درمانی مناسب نیست!
افرادی با نشانه های درج شده معمولا در گروه درمانی نتیجه ی مناسب را نمی‌بینند:
- طیف بالایی از روان‌پریشی
- عدم درک واقعیت
- نیاز به دارو درمانی و بستری
- افرادی که احتمال آسیب رساندن به دیگران زا دارند. بعد از یک یا دو جلسه توسط روانشناس تشخیص داده می‌شود
- افرادی که هنوز آمادگی ارتباط با دیگران را در هر طیفی از بیماری ندارند
مثلا فرد وسواسی که مطمئن است نزدیکی به دیگران او را به بیماری مبتلا میکند.
همین طور بین گروه درمانی یا درمان فردی بسیاری از متخصصان از جمله روانشناس یا روانپزشکی که به طور فردی مراجعان را می‌بیند خود کلاس های گروه درمانی دارد و بیماران را می‌پذیرد.
همین طور افراد مسئولیت پذیر که تنها دغدغه‌شان کمک به دیگران است، مراجعین را در صورت لزوم به گروه درمانی هایی خارج از کلینیک خود ارجاع می‌دهند.
چه کسانی به گروه درمانی مراجعه میکنند
افراد درگیر با بیماری های روانی متفاوت به گروه درمانی مراجعه میکنند.
تصور می‌شود با توجه به نتیجه گیری از روند درمان، می‌تواندد از گروه درمانی استفاده کنید یا در صورت دیدن ضررات و آسیب های شخصی آن را ادامه ندهید.
گروه درمانی برای این افراد می‌تواند مناسبت باشد:
- افسردگی
- اختلالات اضطرابی
- دوقطبی Bipolar
- انواع اختلال های خوردن
- وسواس اجباری
- فوبی اجتماعی
- مصرف مواد
- خودکشی
تمام موارد بالا در صورتی‌ست که شاهد افزایش علائم بیماری وجود نداشته باشد.
نتیجه گیری
فواید درمان گروهی با توجه به انواع گروه درمانی و مخاطب خاص گروه درمانی می‌تواند تاثیر شگرفی بر درمانجو بگذارد.
همانطور که سخن گفتن و دریافت حمایت اجتماعی از اولین و اساسی ترین نیاز های بشر است پس درک اهمیت گروه درمانی نیز در همین امر، گنجانده شده.
در نتیجه ی مقایسه ی گروه درمانی یا درمان فردی، برخی افراد صلاحیت عضویت در گروه درمانی را ندارند و یا نتیجه ی کافی از آن را نخواهد دید.
همین طور در کنار روان درمانیِ فردی، بسیاری اوقات درمان گروهی مورد استفاده قرار می‌گیرد که نتایج خوبی از این همراهی به دست می‌آید.
منابع:
بدون دیدگاه