ممکن است احساس کنید که داشتن فوبیا یک نقص بزرگ یا نشانه ضعف است، اما اینطور نیست. فوبیاها گسترده هستند و می توانند همه را بدون در نظر گرفتن سن یا پیشینه درگیر کنند. همانطور که برای درمان شکستگی استخوان یا عفونت گوش هیچ مشکلی وجود ندارد، مراجعه به یک متخصص سلامت روان برای کمک در درمان فوبیا، ایرادی ندارد.
فوبیا چیست؟
فوبیا اختلال اضطرابی است که باعث ایجاد ترس یا اضطراب در شما می شود. که آنقدر شدید است که به طور مداوم، زندگی شما را مختل می کند و تقریباً برای همه آنها یک تشخیص وجود دارد. بیشتر افرادی که دارای فوبیا هستند بیشترین ترسشان، ترس از مرگ است.
وقتی در موقعیتی نیستید که مستقیماً فوبیا شما را درگیر کند، می توانید تشخیص دهید که ترس، بسیار شدیدتر از آن چیزی است که باید باشد. اما دانستن این موضوع احساس شما را تغییر نمی دهد. اگر با چیزی روبرو شوید که فوبیای شما را تحریک کند، ترس یا اضطراب شدیدی را احساس خواهید کرد. ممکن است بتوانید به عملکرد خود ادامه دهید، اما انجام این کار بسیار دشوار خواهد بود. یکی از اختلالاتی که بسیار شبیه به داشتن فوبیا است، اختلال استرس پس از سانحه است.
انواع فوبیاهای عجیب
از آنجایی که فوبیاها، احساس ترس یا اضطرابی که ایجاد می کنند، بر روی افراد، تأثیرهای مختلفی می گذارد، تعداد مشخصی از ترس ها و فوبیاها وجود ندارد. با این حال، یکسری از فوبیا ها عجیب اما رایج هستند. در ادامه برخی از رایج ترین و عجیب ترین فوبیاها را دسته بندی کرده ایم:
1.حیوانات
- آراکنوفوبیا (ترس از عنکبوت).
- Cynophobia (ترس از سگ).
- انتوموفوبیا (ترس از حشرات).
- اوفیدیوفوبیا (ترس از مارها).
2.محیط طبیعی
- آکروفوبیا (ترس از ارتفاع).
- آگورافوبیا (ترس از فضاهای عمومی).
- Aquaphobia (ترس از آب).
- آستروفوبیا (ترس از رعد و برق).
3.خون، اقدامات پزشکی یا جراحات
- آلگوفوبیا (ترس از درد).
- دنتوفوبیا (ترس از دندانپزشک).
- هموفوبیا (ترس از خون).
- تریپانوفوبیا (ترس از سوزن).
4.موقعیت ها
- آئروفوبیا (ترس از پرواز).
- آمکسوفوبیا (ترس از رانندگی).
- کلاستروفوبیا (ترس از فضاهای بسته).
- Nyctophobia (ترس از تاریکی).
5.دیگر فوبیاها
- کولروفوبیا (ترس از دلقک ها).
- امتوفوبیا (ترس از استفراغ).
- پیروفوبیا (ترس از آتش).
- تریپوفوبیا (ترس از خوشه ها یا گروه های سوراخ).
- آگورافوبیا (بازار هراسی)
فوبیا چقدر رایج است؟
در حالی که برای مردم عادی است که ترس شدید از چیزی مانند مارها یا ارتفاعات را توصیف کنند، اما این بیان ترس با داشتن فوبیا یکسان نیست. در واقعیت، داشتن فوبیا خیلی رایج نیست.
به عنوان مثال، نرخ فوبیای خاص می تواند بسته به سن متفاوت باشد. با این حال، اکثر افراد که دارای فوبیا خاص هستند، قبل از 10 سالگی به آن مبتلا شده اند.
علائم فوبیا چیست؟
فوبیا می تواند باعث شود که شما علائم فیزیکی، ذهنی و رفتاری را زمانی که در معرض شی یا موقعیت ترسناک قرار می گیرید ویا زمانی که به آن فکر می کنید، تجربه کنید.
علائم ذهنی اثراتی هستند که بر نحوه تفکر و احساس شما تأثیر می گذارند. آنها عبارتند از:
- ترس شدید.
- وحشت یا احساس نیاز به فرار.
- احساس می کنید که در خطر فوری هستید.
- احساس قطع ارتباط با بدن خود (مسخ شخصیت) یا دنیای اطراف شما (واقعیت زدایی).
علائم فیزیکی اثراتی هستند که مستقیماً بر بدن شما تأثیر می گذارند. آنها عبارتند از:
- ضربان قلب و فعالیت تغییر می کند.
- عرق کردن، احساس گرما یا لرز.
- لرزش
- حالت تهوع، ناراحتی معده یا معده درد.
- سفتی یا درد در قفسه سینه.
- مشکل در تنفس یا احساس خفگی.
- احساس سرگیجه یا سبکی سر.
- غش کردن.
- رنگ پریدگی (خون از صورت شما جاری می شود).
- دید باریک (همچنین به عنوان دید تونلی شناخته می شود).
علائم رفتاری روش هایی هستند که شما شیوه زندگی، روال یا عادات خود را تغییر می دهید (یا تغییر نمی دهید). آنها عبارتند از:
- برای جلوگیری از محرک ها از راه خود خارج شوید. مثال: اجتناب از مراقبت های پزشکی یا دندانپزشکی منظم زیرا از سوزن، دندانپزشک و غیره می ترسید.
- تغییر عمدی زندگی خود برای جلوگیری از محرک ها. مثال: خارج شدن از یک منطقه ساحلی به دلیل ترس از طوفان.
- اجتناب از تغییرات زندگی به ویژه تغییرات مثبت، تا با عوامل محرک مواجه نشوید. به عنوان مثال: به دلیل ترس از آب، شنا کردن یا غرق شدن از خرید خانه یا کار در جایی با منظره رودخانه، دریاچه یا اقیانوس اجتناب کنید.
چه چیزی باعث فوبیا می شود؟
فوبیا زمانی است که مغز شما ترس و اضطراب را به درجات شدیدی می رساند. در شرایط عادی، این احساسات می توانند مفید باشند. آنها راه مغز شما برای هشدار دادن به شما هستند که چیزی اشتباه است و ممکن است در خطر باشید. اما کارشناسان به طور کامل درک نمی کنند که چرا این احساسات می توانند به فوبیا تبدیل شوند و درنتیجه درمان فوبیا بسیار سخت انگاشته شده است. با این حال، چندین عامل و فرآیند ممکن است در ایجاد فوبیا نقش داشته باشند. این موارد عبارتند از:
- تجربیات آسیب زا: اینها می تواند تجربیاتی باشد که برای شما اتفاق می افتد یا می بینید که برای شخص دیگری اتفاق افتاده است.
- ژنتیک: انواع خاصی از فوبیا، در افرادی که یکی از خویشاوندان مبتلا به آن نوع فوبیا دارند بیشتر اتفاق می افتد. فوبیاهایی که با نرخ بالاتر میتواند ژنتیکی به ارث برسند، عبارتند از فوبیای حیوانی، خونی/پزشکی/جراحتی و فوبیای موقعیتی.
- انتقال اطلاعات: برخی از فوبیاها ممکن است به دلیل چیزهایی که در مورد آنها یاد می گیرید یا چیزهایی که به طور مکرر می بینید یا می شنوید رخ دهد.
- ترس های آموخته شده: افراد می توانند در مورد فوبیا یا ترس های دیگران بیاموزند و در نتیجه ممکن است دچار فوبیا شوند. این ممکن است عاملی در این باشد که چرا افرادی با والدین بیش از حد محافظت کننده ممکن است بیشتر به فوبیای خاص مبتلا شوند.
عوارض فوبیا چیست؟
فوبیا می تواند اثرات طولانی مدتی بر سلامت روحی و جسمی شما داشته باشد، به خصوص زمانی که مکرراً با محرک ها مواجه می شوید یا اثرات شدیدی دارند. افراد مبتلا به فوبیا خاص، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به برخی شرایط سلامت روان هستند. البته که امروزه روش های مختلفی برای درمان فوبیا آمده است و درنتیجه این درمان ها، عوارض فوبیاها هم کمتر شده است.
شرایط سلامت روانی که در افراد مبتلا به فوبیا بیشتر است، عبارتند از:
- اختلالات اضطرابی
- اختلال دوقطبی
- اختلالات افسردگی
- اختلالات شخصیت (به ویژه اختلال شخصیت وابسته)
- اختلالات مصرف مواد
- اختلالات علائم جسمی
شرایط سلامت جسمانی که معمولا همراه با فوبیا اتفاق می افتد یا ممکن است به دلیل علائم فوبیا بدتر شود عبارتند از:
- بیماری قلبی
- بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)
- بیماری پارکینسون
- تعادل و علائم سرگیجه، که همچنین می تواند باعث سقوط و آسیب های مربوط به سقوط شود.
- اختلالات دژنراتیو مغز و علائم زوال عقل
- تشخیص و آزمایشات
فوبیا چگونه تشخیص داده می شود؟
یک ارائه دهنده سلامت روان، معمولا یک روانشناس یا روانپزشک، می تواند فوبیا را با صحبت با شما و پرسیدن سوالات تشخیص دهد. تشخیص این شرایط نیازی به آزمایشات آزمایشگاهی، تصویربرداری یا تشخیصی ندارد. سوالاتی که می پرسند ممکن است از پرسشنامه های خاصی پیروی کنند که برای کمک به تشخیص و درمان فوبیا طراحی شده اند. سوالاتی که می پرسند می تواند شامل موارد زیر باشد، اما محدود به این موارد نیست:
- محرک های فوبیا که از آنها اطلاع دارید.
- چه علائمی را تجربه می کنید و چقدر شدید هستند.
- شیوه زندگی و روال فعلی شما و اینکه آیا علائم فوبیا بر آن تأثیر می گذارد.
- زمانی که علائم شروع شد.
- اگر سابقه یک رویداد آسیب زا یا سایر عوامل احتمالی دارید که می تواند باعث ایجاد فوبیا شود یا به آن کمک کند.
- ارائه دهنده شما این سوالات را می پرسد. زیرا برای تشخیص فوبیا، نیاز است که علائم شما، معیارهای خاصی را داشته باشند.
برای درمان فوبیا چه کارهایی باید کرد؟
درمان فوبیا می تواند شامل درمان سلامت روان، داروها یا ترکیبی از این دو باشد. درمان‌ها می‌توانند به نوع فوبیایی که تجربه می‌کنید، شدت علائم و عوامل مرتبط با سبک زندگی، روال معمول و ترجیحات شما بستگی داشته باشد. یک ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی میتواند درباره درمان‌های احتمالی که میتواند به شما کمک کند و آنها را توصیه می‌کند، بیشتر به شما بگوید. در ادامه چند راه برای درمان فوبیا را بررسی میکنیم.
روان درمانی
یکی از راه‌های اصلی برای درمان فوبیا، کمک به شما در تنظیم افکار و رفتارهای پیرامون ترس است. روان درمانی یکی از مفیدترین راه ها برای انجام این کار است. درمان شناختی رفتاری (CBT) یک نوع رایج درمانی است که به این امر کمک می کند. با گذشت زمان، درمان می تواند به شما کمک کند تا بهتر با ترس و اضطرابی که تجربه می کنید کنار بیایید.
مواجه درمانی
یکی دیگر از رویکردهای درمانی، مواجهه درمانی است. این می تواند به دو صورت اصلی اتفاق بیفتد:
- حساسیت زدایی سیستماتیک (قرار گرفتن در معرض درجه بندی): این شامل قرار دادن تدریجی شما در معرض بخش هایی از محرک ها است. با گذشت زمان، ارائه‌دهنده خدمات به شما کمک می‌کند تا قسمت‌هایی از ترس‌هایتان را از کمترین تا مشکل‌کننده‌تر برطرف کنید. همچنین به شما کمک می کند تا برای مدیریت احساسات ترس و اضطراب، تفکر و رفتار خود را تنظیم کنید.
- سیل (flooding): این تکنیک شبیه به حساسیت زدایی است، اما شامل قرار دادن شما در معرض محرک های فوبیا است، نه به صورت جزئی در طول زمان. این به شما کمک می کند تا با محرک ها سازگار شوید و اضطراب خود را کنترل کنید. اگرچه این روش کمتر رایج است، اما گاهی اوقات می تواند به افراد مبتلا به فوبیا کمک کند (اما اکثر ارائه دهندگان توصیه می کنند با احتیاط از آن استفاده کنند).
داروها
در برخی موارد، برخی داروها نیز می توانند به شما در رفع علائم فوبیا کمک کنند. اینها معمولاً داروهای افسردگی یا داروهای اضطراب هستند. بسیاری از انواع داروها می‌توانند به علائم فوبیا کمک کنند. اما به یاد داشته باشید که با تجویز متخصص میتوانید دارو مصرف کنید. همچنین آنها می توانند عوارض جانبی احتمالی و سایر جزئیاتی که باید در مورد این داروها بدانید را توضیح دهند.
آیا فوبیا قابل پیشگیری است؟
فوبیا به طور غیر قابل پیش بینی اتفاق می افتد و می تواند از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت باشد. این تا حدی به این دلیل است که ترس چیزی است که هر فرد به طور متفاوتی آن را تجربه می کند. به همین دلیل، هیچ راهی برای جلوگیری از ایجاد فوبیا وجود ندارد. همچنین هیچ راه شناخته شده ای برای کاهش خطر ابتلا به آنها وجود ندارد.
اگر فوبیا دارم، چگونه از خودم مراقبت کنم؟
اگر فکر می کنید فوبیا دارید، مهمترین کارهایی که می توانید انجام دهید عبارتند از:
- به دنبال کمک باشید: به محض اینکه متوجه شدید علائم فوبیا زندگی شما را مختل می کند، باید به دنبال کمک باشید. دریافت زودتر کمک می تواند تفاوت بزرگی در بهبودی شما ایجاد کند. یادتان باشد یکی از بهترین راه ها برای کمک به خودتان، ارتباط برقرار کردن با افرادی هست که مانند شما تجارب فوبیا را داشته اند. و بهترین راه برای برقراری ارتباط، گروه درمانی است.
- دستورالعمل های درمانی را دنبال کنید: اگر ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما دارو تجویز می‌کند یا بازدیدهای منظم از سلامت روان را توصیه می‌کند، پیروی از آنها میتواند درمان شما را مؤثرتر کند.
- ارزش تغییر سبک زندگی را دست کم نگیرید: فعال ماندن، خوردن یک رژیم غذایی سالم، خواب کافی، پرهیز از الکل و مصرف غیرپزشکی داروها، مدیریت استرس و سلامت روان، همگی می توانند به شما در مدیریت یا غلبه بر فوبیا کمک کنند.
چه زمانی باید به اورژانس مراجعه کنم؟
فوبیا می تواند خطر اضطراب، افسردگی و سایر شرایط سلامت روان را افزایش دهد. این شرایط به نوبه خود می توانند خطر آسیب به خود یا خودکشی را افزایش دهند.
اگر فکری در مورد آسیب رساندن به خود یا دیگران دارید، یا اگر مشکوک هستید که کسی که می شناسید در خطر آسیب رساندن به خودش است، باید فوراً کمک بگیرید.
منابع
بدون دیدگاه