ماتریکس اکت + گسلش شناختی

ماتریکس اکت

تا حالا باعث شده فکر کنید چرا نمیتونید با آدمای مختلف کنار بیاید؟ چرا مدام دعوا و بحث یا احساس پرخاشگری میکنید؛ حتی با کسایی که سالهاست میشناسید؟ چرا با خودتون کنار نمیاید و خیلی وقتاها با تنهایی هاتون ارامش نمیگیرید؟

روانشناس ها با توجه به رویکردی که دارند ( مثبت گرا، روانکاو، رفتارگرا و..) ممکن است در ابعاد مختلفی از زندگی شما کاوش کنند اما چیزی که وجود دارد این است که جواب مثبت به سوالات بالا و حس کردنشان به دلیل نبود آرامش روانی است.

امروز میخواهیم با کمک یکی از این رویکرد ها سعی کنیم کمی به آرامشی که برای آن ساخته شدیم، برسیم. اسم این روش ماتریکس اکت است!

یکی از ابعاد ماتریکس اکت که بسیار زیاد در روان درمانی های متفاوت استفاده میشود، رسیدن به انعطاف پذیری روانی است.

ماتریکس اکت در واقع به 6 مورد که شخصیت انسان را می‌سازند می‌پردازد:

پذیرش

ذهن آگاهی

ارزش ها

عمل متعهدانه

خود بدون پیش داوری ( خود بدون بافتار)

گسلش شناختی

همانطور که دیدیم این ماتریکس به شش مولفه تقسیم میشود یا بهتر است بگوییم بر این باور است که با رسیدن به درجه ای نسبی در این 6 مولفه، میتوانیم به انعطاف پذیری روانی برسیم.

 انعطاف پذیری روانی چیست؟

انعطاف پذیری روانی (Psychological Flexibility) : به معنای توانایی برای تماس کامل با لحظه حال به عنوان یک انسان آگاه، و همچنین تغییر یا ادامه رفتاری خاص زمانیکه این تغییر رفتار به دلیلی باارزش اتفاق افتد، گفته میشود.

یعنی چی؟ به طور کلی انعطاف پذیری شامل دو مولفه است: اول شناخت چیزی که بده، دردناکه، درست نیست، آزار دهنده ست؛ یا برعکس خیلی خوشایند و دوست داشتنی و خوشحال کننده ست.

و دوم؛ پیدا کردن و عمل کردن راهی که ناخوشایندی ها را بتوانیم از بین ببریم و اتفاقات و رویداد ها و افراد خوشایند را در زندگی حفظ کنیم.

مثلا میدانیم فلان شخص آدمی هست که باعث ناراحتی مان میشود، اول باید بدانیم این تماما تقصیر ما یا شانس و اقبال نیست که به یک ذهن آگاهی نیازمند است، بعد از میفهمیم ارزش ما چیزی بالاتر از دوستی با افرادی ناسازگار و ناسالم است و بعد توانایی قطع ارتباط به شیوه ای سالم.

یا مثالی دیگر در محل کار که یکی از پر چالش ترین مکان زندگی بیشتر افراد است، زمانی که بتوانیم وظایفمان را بپذیریم، بدانیم این کاری هست که برای آن تلاش کردم و هر حرف و حدیثی جلوی کار ما را نتواند بگیرد نمونه دیگری از انعطاف پذیری روانی است.

یکی از جالبت ترین مولفه های ماتریکس اکت گسلش شناختی است.

گسلش شناختی به چه معناست؟

اول از همه باید بدانیم افراد در روز 4000 تا 6000 فکر میکنند. افکاری که بر اساس اعمال خود و دیگران، انتظارات و اتفاقات دور و برمان در ذهنمان می آید.

این افکار همراه با احساسات و هیجانات بروز پیدا میکند که با یکدیگر تفاوت دارند.

صرف نظر از عقاید متضادی که میگوید اول فکر و عمل است و بعد هیجان و احساس یا برعکس، این اتفاق نظر در روانشناسان وجود دارد که احساسات عموما درست هستند.

مثلا ما با خیانت ناراحت میشویم، با پایمال شدن حقمان عصبانی میشویم و با گرفتن جشن تولد خوشحال..

اما هیجانی که به افکارمان میچسبند در به وجود آمدن و شدت احساسات نادرست که در نهایت باعث رفتار اشتباه ما میشود، بسیار بسیار زیاد تاثیر گذارند.

وقتی ما پر از هیجانات منفی باشیم توانایی توجه به احساسمان و فکر منطقی را نداریم.

پس راه حل اول تخلیه هیجانات و فرصت دادن به بروز آنها هست. مثلا در مورد خیانت افراد میتوانند بدون فکر به هنجار بودن یا نبودن هیجانشان گریه کنند، فریاد بکشند یا عصبانی باشند.

در گسلش شناختی تلاش بر این است که شناخت را از هیجان جدا کنیم.

چه طور هیجانی تصمیم نگیریم

لازم به ذکر است که در هر اختلالی این هیجان است که دخیل میشود. وسواس، هیجان ترس دارد. افسردگی، هیجان غم دارد. دو قطبی، غم و شادی توامان با هم است.

راه حل در گسلش شناختی می‌باشد!!

راه حل جه طور هیجانی تصمیم نگیریم، این است که بتوانید از دید سوم شخص به مسائل، نگاه منطقی تری پیدا کنید.

بدانید که آنچه برداشت میشود با واقعیت یکی است یا خیر.

گسلش شناختی در واقع بین اتفاقی که فکر میکنیم افتاده و واقعیت، مرزی به وجود می آورد که ما با به دست آوردن آرامش ( در سایر اضلاع اکت به آن پرداخته میشود) میتوانیم آنچه واقعی است را انتخاب کنیم.

ما تنها بعد از برداشته شدن پرده ی تاتر میتوانیم نقش های واقعی هر کارکتر را ببینیم نه از پشت سایه ی پرده که معمولا این درمانگران و روانشناسان هستند که به شما در این راه کمک میکنند.