هر دو عقده ادیپ و الکترا به مراحل رشدی که کودک طی می کند و حسادت جنسی بالقوه ای که در والدین جنس مخالف رخ می دهد اشاره دارد. کارل یونگ، یکی از معاصران فروید، بعدها اصطلاح کمپلکس الکترا را توسعه داد.
عقده ادیپ:
عقده ادیپ در مرحله سه تا شش سالگی رشد روانی-جنسی رخ می دهد و به طور سنتی برای نمایش فرآیندهای ناخودآگاه پسران استفاده می شود. این نظریه بیان می کند که آگاهی جنسی پسران با تمایل آنها به مادرشان شروع می شود. پسرها متوجه می شوند که پدر مانع از ارضای خواسته های او می شود درنتیجه احساس پرخاشگری نسبت به پدر پیدا میکنند. با این حال، وقتی پسر به رقابت با پدرش فکر می کند، متوجه می شود که پدرش در مقایسه با او چقدر قدرتمند است. در این مرحله، پسر شروع به ترس از عواقبی می کند که اگر پدرش از تمایل پنهانی او به مادرش مطلع شود، ممکن است رخ دهد.
عقده ادیپ چگونه شکل میگیرد؟
در مراحل رشد جنسی کودک، در مرحله تناسلی او علاقه ی زیادی به اندام تناسلی خود پیدا میکند و با دستکاری آلت خود لذت میبرد. عقده ادیپ در مورد پسران مطرح شده است. طبق گفته ی فروید پسربچه ها از 3 سالگی شروع به رویاپردازی درمورد مادر خود میکنند.
آنها نخستین تمایلات جنسی خود را به اولین فرد محبوبشان یعنی مادر ابراز میکنند.
کودک در این شرایط مانعی برای وصال خود میبیند که پدرش است، کودک میبیند که پدر هروقت بخواهد میتواند در کنار مادر باشد. در نتیجه کودک شروع به رقابت با پدر خود میکند و حتی ممکن است حس تنفر به او داشته باشد.
در مواردی شدید عقده ادیپ میتواند باعث بروز افسردگی در کودک شود.
عقده الکترا:
به گفته فروید، در طول رشد روانی-جنسی زنان، یک دختر جوان ابتدا به مادرش وابسته است. وقتی متوجه میشود که آلت تناسلی ندارد، به پدرش وابسته میشود و از مادرش که او را به خاطر «اخته کردن» خود سرزنش میکند شروع به کینه توزی میکند.
در نتیجه، فروید معتقد بود که دختر از ترس از دست دادن عشق خود، شروع به همذات پنداری و الگوبرداری از مادرش می کند. حل کردن عقده الکترا در نهایت منجر به همذات پنداری با والدین همجنس می شود.
عواقب حل نشدن عقده ادیپ چیست؟
عقده ادیپ در اکثریت پسران پس از تجربه اضطراب اختگی از بین خواهد رفت. با این حال گاهی اوقات تجربیاتی در زندگی کودک ایجاد میشود که باعث باقی ماندن بخش هایی از این احساس در کودک خواهد شد.
برای مثال پسرانی که پدرشان را در کودکی از دست داده اند معمولا رقیبی در برابر احساسات خود نسبت به مادر پیدا نمیکنند و این موضوع می تواند باعث حل نشدن کامل عقده ادیپ در فرد شود.
حل نشدن این موضوع می تواند مشکلاتی مانند میل به زن های محرم، پدوفیلیا یا مشکلاتی مانند اضطراب و افسردگی را برای فرد ایجاد کند.
راه درمان عقده ادیپ و الکترا در بزرگسالی:
همانطور که گفتیم، در صورت حل نشدن عقده ادیپ و الکترا مشکلات روانی متعددی در بزرگسالی به وجود می آید.
در این جا راه های مناسب برای درمان این دو را میگوییم:
1. بهترین راه مراجعه به روانشناس متخصص و سکس تراپی است
2. از همزاد پنداری بیش از حد با مادر و پدر خود دست بردارید، به ویژه هنگام تلاش برای ایجاد یک رابطه ی عاشقانه و جدید.
3. انرژی خود را به سمت فعالیت های مثبت هدایت کنید
4. پذیرش احساسات خود منجر به حل راحت تر آن و ایجاد انگیزه می شود.
5. سعی نکنید براساس آنچه مادرتان و پدرتان فکر میکند یا نمیخواهد تصمیم بگیرید. بلکه به عنوان یک بزرگسال مستقل تصمیم گیری کنید.
از اونجایی که هنوز عقده ی الکترا خیلی مجهولات داره که کشف نشدند، این درمان ها بیشتر برای عقده ی ادیپ جواب میدهند.
فیلم psycho:
فیلم psycho 1960 یکی از بهترین فیلم های روانشناختی و ترسناک در زمان خودش است.
شخصیت منفی این فیلم، نورمن بیتس، جزو برترین شروران تاریخ سینمای جهان محسوب می شود. سکانس قتل در زیر دوش حمام، دارای چنان اهمیتی در تاریخ سینما است که در بسیاری از دانشکده های سینمایی جهان تدریس میشود.
داستان فیلم درباره ی دختری به نام مارین کرین هست که به امید تسهیل کار ازدواجش، پولهای کارفرمایش را میدزدد و از شهر محل سکونتش خارج میشود و در بین راه در هتلی که نورمن بیتس اداره اش می کند به استراحت میپردازد و در همان شب به قتل میرسد. در ادامه خواهر و نامزد مارین به همراه یک کارآگاه به جستوجوی مارین می پردازن.
تحلیل فیلم
در آخر فیلم وقتی نورمن که قاتل مارین بود رو میگیرن، روانشناسی با نورمن صحبت میکنه و نظریه های او در مورد نورمن به این گونه تفسیر میشود:
اول از همه اینکه میشه گفت نورمن اسکیزوفرنی و اختلالات شخصیت دیگر داشت که سعی میکرد نقش مادر مرده اش را ایفا کند، دوم اینکه روانشناس به این نکته اشاره کرد که باید به 10 سال پیش برگردیم، یعنی زمانی که نورمن، مادر و معشوقه ی مادرش را کشت.
مادرش زن خودخواهی بوده که همیشه اون رو تحت نفوذ داشته و کنترلش میکرده. این مادر و پسر سال های زیاد باهم زندگی کردند و با هیچکس هم رفت و آمد نداشتند، در این موقع مادر او با فرد دیگری آشنا میشود. نورمن احساس میکند مادرش او را به خاطر این مرد دور انداخته و چون نمیتوانست تحمل کند، هردو آن ها را میکشد.
کشتن مادرش براش خیلی سنگین تموم میشه پس نورمن سعی میکنه این جنایتو از مغز خودش پاک کنه پس درنتیجه جسد مادرشو میدزده. اما بازم کافی نبوده براش چون جسد دیگه تحرکی نداشته پس نورمن شروع میکنه به جای مادرش حرف زدن و لباس پوشیدن.
اغلب اوقات نیمه مادرش بر اون غلبه میکرده و نورمن نمیتونسته کنترلش کنه. از طرفی چون نورمن بی نهایت به مادرش حسود بوده، فکر میکرده اونم باید نسبت به نورمن حسود باشه، بنابراین اگه نورمن نسبت به زنی تمایل شدید احساس میکرد، اون نیمه مادر از حسادت دیوونه میشده و درنتیجه نیمه مادر، مارین رو کشت.
همونطور که مشخصه نورمن دارای عقده ادیپ نیز بوده و به دلیل نبود پدر به عنوان رقیب تشدید نیز شده است….
منابع
[…] رشد جنسی: به دلیل رشد و فعالیت هورمون های میانی غده هیپوفیز در بدن، عملکرد غدد فوق کلیوی را تحت تاثیر قرار داده و باعث رشد قد و ایجاد جوش یا مشکلات پوستی به خصوص در صورت می شود که تجربه این موضوع برای نوجوانان سخت بوده و همیشه به دنبال درمان آن هستند. […]